Theo van Doesburg: ferskil tusken ferzjes

[[Ofbyld:Theo van Doesburg in military service.JPG|thumb|''Theo van Doesburg yn militêre tsjinst'']]

[[Ofbyld:Theo van Doesburg in Aubette.jpg|thumb|''Theo van Doesburg yn Aubette'']]

'''Theo van Doesburg''', [[skûlnamme]] fan ''Christian Emil Marie Küpper'' ([[Utert]], [[30 augustus]] [[1883]] – [[Davos]], [[7 maart]] [[1931]]) wie in Nederlânsk keunstner en skriuwer.

Hy wie fan 1899 ôf aktyf as [[keunstskilder]] en hie syn earste eksposysje yn 1908, skreau fanôffan 1912 ôf keunstkritiken, ferhalen en toanielstikken yn ferskillende tydskriften en rjochtterjochte yn 1916 mei [[Piet Mondriaan]], [[Vilmos Huszàr]] en [[Bart van der Leck]] in groep op, dêr't letter [[De Styl]] út fuort komme soe, neamd nei it yn 1917 troch Van Doesburg oprjochte en troch himsels redigearre tydskrift. Hy wie sûnt 1904 ek dichter, nei 1920 alinne ûnder it [[heteronym]] '''[[I.K. Bonset]]''' en publisearre fanôffan 1921 ôf in anti-filosofyske roman ûnder pseudonym '''Aldo Camini'''. Dêrneist wie er dwaande mei [[typografy]], [[fotografy]], [[film]], [[moade]] en [[muzyk]]. Van Doesburg besocht in wrâld te skeppen dêr't alle keunsten in mear ferheffende, a-politike en lykweardich plak neist elkoar ynnamen yn it ramt fan de [[Nije Bylding]]. Om it safier te krijen socht er oansluting by de ynternasjonale ''avant-garde''. Krekt foar syn dea festigefêstige er him as [[arsjitekt]] yn [[Meudon]].

=== Jonge jierren= ==

Theo van Doesburg waard berne as '''Christian Emil Marie Küpper''' op 30 augustus 1883 yn [[Utert (stêd)|Utert]] as soan fan de fotograaf [[Wilhelm Küpper]] en Henrietta Catherina Margadant. Nei in koarte oplieding ta akteur en sjonger besleat er om skilder te wurden. Hy beskôge syn styfheit, Theodorus Doesburg, as syn wiere heit, dat hy ûndertekene syn earste wurk al mei Theo Doesburg; letter heakke er der "van" oan ta. Syn earste útstalling wie yn 1908. Hy kaam doe lykwols troch de tiid mei it kopiearjen fan skilderijen út it [[Ryksmuseum]] en fanôffan 1912 ôf ek mei it skriuwen foar tydskriften. Hoewol't er himsels yn dy tiid beskôge as in modern keunstner, skaait syn wurk út nei dat fan de Amsterdamske Ympresjonisten en waard it tige beynfloede troch [[Vincent van Gogh]], sawol wat styl as tema oanbelanget. Dat waard oars doe't er yn 1913 [[Wassily Kandinsky]]'s ''Rückblicke'' lêzen hie. Yn dat boek sjocht Kandinsky werom op syn libben as skilder yn 1903-1913. Doe waard it him dúdlik dat it skilderjen in heger, mear geastlik nivo hawwe koe; dat it út de geast komme koe en net allinne út it deistich libben hoegde te kommen en dat abstrakt skilderjen dêr it logyske resultaat fan wêze moast.

=== De Styl oan'e man bringe ===

[[Image:Van doesburg als bonset.jpg|thumb|Van Doesburg's partner [[Nelly van Doesburg|Nelly van Moorsel]] as I.K. Bonset.'']]

[[Image:Theo van Doesburg Arithmetic Composition (1930).jpg|thumb|''[[Concrete art]]: ''Arithmetic Composition.'' 1929-1930.'']]

[[Image:XXII.jpg|thumb|''XXII'' (1922)'']]

*''Grundbegriffe der neuen gestaltenden Kunst'' [uit de serie ''Bauhausbücher'', deeldíel 6]. München, 1925.