Asteroïde: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
fan nl:
(Gjin ferskil)

De ferzje fan 11 apr 2011 om 18.51

Planetoïden, ek wol asteroïden, lytse planeten of mindere planeten[1] genoemd, zijn stukken materie in ons zonnestelsel die zich evenals planeten in een baan om de zon bewegen. Er zijn er inmiddels ruim 300 000 bekend. Verreweg de meeste hebben banen tussen de planeten Mars en Jupiter. De grutste zijn bijna 1000 km groot, maar de overgrote meerderheid is zo klein als stof. Die laatsten zijn met een teleskoop net waarnimber, mar ze komen veelvuldig as fallende stjerren op ierde. It materiaal schijnt vaak steenachtig te zijn, mar soms is it izer- of nikkelhâldend en op grutte afstand van de zon zijn er ook ijsplanetoïden. In planetoïde wurdt ek lytse planeet of asteroïde neamd. De term asteroïde wurdt ornaris brûkt om in ferskate groep lytse himellichems yn ús sinnestelsel te beneamen die een omloopbaan hebben rond onze zon. Asteroïde (Gryksk foar "op in stjer lykjend") is it messt gebruikte woord in de Engelse literatuur voor kleine planeten. De International Astronomical Union verkiest de term kleine planeet. Sommige talen, waaronder ook het Nederlands, verkiezen planetoïde (Grieks voor "op een planeet lijkend"). Yn oersettings komt asteroïde faak foar.

Gruttes fan de earste tsien planetoïden (op nûmer) fergelike mei de diameter fan de Moanne.
Foto fan de planetoïde 253 Matilde, n 1997 makke troch de romtesonde Near. Mathilde is wat grutter as 50 km yn trochsneed.

In 2006 hat de International Astronomical Union de term lyts sinnestelsellichem (small solar system body) ingevoerd, die de meeste hemellichamen omvat die vroeger as lytse planeten of kometen aangeduid werden. Tegelijkertijd werd de term dwergplaneet ingevoerd waarin de grootste kleine planeten en ook Pluto werden ingedeeld. Om dwergplaneet genoemd te worden moet het hemellichaam zwaar genoeg zijn om door zijn eigen zwaartekracht een ronde vorm aangenomen hebben en moet de omloopbaan rond onze zon zijn. Indien de massa zo groot is dat zich geen andere materie meer bevindt in zijn omloopbaan dan spreekt men van een planeet.

De earst ûntdekte planetoïde (1) Ceres waard in dwerchplaneet doe't de definysje feroare op 24 augustus 2006.

Fan de ierde ôf binne de measte planetoïden te lyts om mar mei in teleskoop details sjen te litten, it binne net mear as ljochtpuntsjes, sa't ek in stjer der útsjocht. Dat is grif ek de reden wêrom't se yn in oantal talen asteroïde neamd wurde.

Sjoch ek

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  • Minor Planet Center van de IAU (De gezaghebbende instantie als het over planetoïden gaat)
  • P. Brown, R. E. Spalding, D. O. ReVelle, E. Tagliaferri en S. P. Worden in Nature 420, 21 novimber 2002, siden 294-296

  1. http://archief.nrc.nl/index.php/2007/September/25/Media/21/Televisie+Voorkeur | titel = Televisie Voorkeur | bezochtdatum = 5 september 2009 | datum = 25 september 2007 | werk = NRC Handelsblad}}

Berjocht:Link FA