Isfahan: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
Luckas-bot (oerlis | bydragen) L r2.7.1) (Bot - derby: nl:Isfahan |
No edit summary |
||
Rigel 40:
It Naghsh-e Jahan plein yn Isfahan is ien fan de grutste stedspleinen fan de wrâld en in skitterend foarbyld fan Islamityske en Iraanske arsjitektuer. Dêrom is it opnaam yn de [[Wrâlderfgoedlist]] fan de [[UNESCO]] as in '' World Heritage Site''. De stêd hat fierders noch in grut ferskaat oan histoaryske monuminten.
== Geschiedenis ==
De stad bestond al in de [[Aldheid]] en stond toen bekend als '''Aspadana'''. In de tijd van de [[Parthen]] was het de hoofdstad van de provincie Boppe-Perzje van dat rijk
Tijdens de [[Babylonyske ballingskip]] werden ook [[Joaden]] naar Isfahan verplaatst. Nog steeds woont er een kleine joodse gemeenschap in de stad.
De [[Arabyske Ryk|Arabieren]] veroverden de stad in het jaar [[643]]. De stad behoudt een belangrijke functie. De ligging aan de [[zijderoute]] maakt dat de stad bekend raakt om zijn [[zijde (textiel)|zijde]].
De [[Seltsjoeken]] onder [[Malik Sjah I]] maakten het tot hun hoofdstad in [[1072]]. Gedurende die periode leefde ook de beroemde arts/filosoof [[Avicenna]] in Isfahan. In de dertiende eeuw veroverden de [[Mongolen]] de stad en verwoesten haar grotendeels. In oktober of november [[1387]] trok [[Timoer Lenk]] naar Isfahan. Uit angst gaf de gouverneur van de stad zich onmiddellijk over. 's Nachts kwam de bevolking echter in opstand waarop Timoer reageerden met het ombrengen van de 70.000 inwoners en de stad totaal te verwoesten. De stad raakt in verval.
Onder de [[Safaviden]] werd Isfahan in [[1598]] echter opnieuw de hoofdstad van Perzië. De stad kwam tot bloei onder [[sjah]] [[Abbas I de Grutte]]. In deze periode werden de belangrijkste bouwwerken gebouwd, zoals het plein ''[[Meidan Emam]]''. De bevolking van de stad was toen ongeveer 1 miljoen inwoners. Abbas I verplaatste veel groepen handelaars naar zijn nieuwe hoofdstad, waaronder ook veel [[Armeenjers]] en [[Joaden]] die vrijelijk hun godsdienst mochten belijden. De Perzen noemden het toen zelf 'Nesf-e-Jahan', 'de halve wereld', waarmee ze bedoelden dat als je het gezien had, je de halve wereld gezien had. De Nederlandse [[Feriene Eastynjeske Kompanjy|VOC]] had van [[1623]] tot [[1638]] een handelspost in Isfahan.
Deze bloeiperiode duurde totdat de [[Afganistan|Afghanen]] de stad in [[1722]] veroverden en de stad grotendeels verwoesten. [[Shiraz (Iran)|Shiraz]] werd hierop de hoofdstad van Perzje. In [[1729]] werden de Afghanen weliswaar verdreven, maar de stad kreeg nooit meer zijn oude status terug. [[Mashhad]], Shiraz en later [[Teheran]] werden de opeenvolgende hoofdsteden van Iran.
== Ekonomy ==
Yn Isfahan wurde fine tapijten, tekstyl, stiel en mei de hân makke produkten fabrisearre. Isfahan hat ek eksprerimintele [[Kearnreaktor|kearnreaktors]] en fasiliteiten foar it meitsjen fan kearnbrânstof (UCF). De stêd hat ien fan de grutste stielfabriken fan de fiere omkriten en fabriken dy't speasjele legearingen meitsje.
Yn Isfahan wurdt [[uranium]] omset yn [[uranium heksafluoride]] (UF<sub>6</sub>), it iennige plak yn Iran dêr't it te
De stêden [[Najafabad]], [[Khaneh Esfahan]], [[Khomeini-shahr]], [[Shahin-shahr]], [[Zarrinshahr]], [[Mobarakeh]], [[Qomshe(Shahreza)]] , [[Kashan]], Fouladshahr en Falavarjan heare allegeare ta de [[metropoal]] Isfahan. De stêd
Goed 2000 bedriuwen yn it gebiet profitearje fan
Yn 2007 waard de Ynternasjonale Natuerkunde Olimpiade yn Isfahan holden.
== Isfahan yn it ferline ==
| |||