|
'''Lúntsjerk''', ek wol '''kleaster Ludingatsjerke''', wie in earder kleaster by Koetille ûnder [[Mullum]]. It kleaster is stifte yn [[1157]] stifte en wie haad fan de reguliere koarhearen en sels ôfhinklik fan Rolduc. Hjirwei waarden ek de parochys fan [[Hitsum]] en njoggen oare doarpen yn de omkriten betsjinne. It rike kleaster keas yn de [[15e ieu]] foar de Fetkeapers yn harenharren striid tsjin de Skieringers. Yn [[1517]] is it kleaster ferlitten en wurdt it kleasterbesit fan [[Kleaster Achlum]] út bestjoerd. Yn [[1535]] is it kleaster ôfbrutsen en oerbrocht nei [[Achlum]].
It kleaster fan de oarder fan de Augustiner koarhearen waard stifte as kapel yn [[1157]]. It waardinisjatyf stiftegie trochút fan de famylje Ludinga, en dan benammen troch in Eilwerd Ludinga yn [[Almenum]]. Godefridus fan Renen, de acht en tweintichste biskop fan Utert dy’t de Fries Wigbolt as oerste beneamde. Dizze biskop, bepaalde dat de helte fan de ynkomsten fan de tsjerke fan [[Minnertsgea]] foar it kleaster wie. De konvinten Eanjum, Achlum, Skilwert en Oegekleaster waarden út Lúntsjerk wei stifte. It kleaster kaam yn besit fan grutte stikken lân op [[Tessel]] en fan de roomskeRoomske kening krige it kleasterek hiel [[Flylân]] yn besit. In [[1237]] waard troch in stoarm de stins fan Lúntsjerk fernield en strûpten grutte stikken lân strûptenûnder ûnderwetter. De muontsen groeven grachtengrêften om de handelsfeart te ferbetterjen en Lúntsjerk waard dêrtroch ien fan de rykste kleasters fan Fryslân. De buertomkrite ten westen fan Almenum, Harns waard dêrtroch ek sa foaroansteand dat it yn 1234 stedsrjochten krige.
[[Sicko Sjaerdema|Sicco Sjaardema]], achtste Potestaat fan Fryslân, soe yn 1246 it stik fan [[Tessel]] dat fan Fryslân wie oan de abt fan, Alardus en syn neisieten wei jaan. Letter waard ditdat stik fan Tessel troch de greven fan Hollân ferovere.
De wielde fan it kleaster soe der ta laat hawwe dat de seedlikheid efterút gie. De kleasterherfoarming fan [[1423]] skafte de abtsweardichheid ôf mar isdat late net ta ferbettering.
It kleaster wie sanochal faak ynby striid belutsen dat de pastoars fan Frjentsjer, Harns en Hitsum kleiden by de eallju. De muontsen soenen har mear ûnderwerpe moatte oan de kleastertucht. Dizze herfoarming waard oplein troch Kapittelhearen fan it kleaster St. Agnes yn Windesheim út Oerisel tsjinoer de eallju Sikke Sjaerda, Douwe Aylva, Epe te Kee, Douwe Homminga, Douwe Oedzinga te Kimswert, Rienck Ukkesen en Tjaerd Tjaerda. Boppedat krige Lúntsjerk de titel fan proasdij en mocht de sâneintweintichste abt him allinnich noch prior neame.
Dizze herfoarming waard oplein troch Kapittelhearen fan it kleaster St. Agnes yn Windesheim út Oerisel tsjinoer de eallju Sikke Sjaerda, Douwe Aylva, Epe te Kee, Douwe Homminga, Douwe Oedzinga te Kimswert, Rienck Ukkesen en Tjaerd Tjaerda.
Boppedat krige Lúntsjerk de titel fan proasdij en mocht de sâneintweintichste abt him allinnich noch prior neame.
Yn [[1516]], by de Gelderske en Saksyske striid yn Fryslân hie Lúntsjerk in soad te lijen. Op it lêst wie der safolle fernield dat allinnich it tsjerke en ien oar gebou noch oerein stie. De Saksyske oanhingers hawwe dy doe mar yn ’e brân stutsen. De Harnzer drost Crombach hat de stiennen doe brûkt foar it bouwen fan de by it eardere kastiel (no de Westertsjerke) yn Harns. Op dizze toer waarden yn 1566 de edele Friezen Sjoerd vanfan Beyma en Hartman vanfan Galama finzen setten. Lúntsjerk hat dus fan 1167 oant 1556, krekt 359 jierren bestien.
== Keppeling om utens ==
| 