Skelte à Bolswert: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
wurk
red.+ plaatsjes
Rigel 1:
{{wurk}}
'''Schelte Adams à Bolswert''' ([[Boalsert (stêd)|Boalsert]], sa. [[1586]] – [[Antwerpen (stêd)|Antwerpen]], [[1659]]) wie in Nederlânsk kopersnijer.
 
Line 8 ⟶ 7:
As in graveur mei oplieding yn it [[Rubensatelier]] kaam te wurkjen, krige dy dochs noch ûnderrjocht fan Rubens, om oan syn easken foldwaan te kinnen. By Schelte wie soks blykber net mear nedich. Syn gravueres bjusterbaarlik detaillearre gravueres wienen al uterst akkuraat neffens it orizjineel. Ek it feit dat Schelte de tonaliteit moai oersette en dat de skildereftige tendins fan it skilderij der ek yn werom te finen wie, soarge derfoar dat Schelte in soad respekt krige fan Rubens. It feit dat Schelte eins al it frijmasterskip krigen hie en dan pas yn tsjinst fan Rubens oan't wurk gie, is in anomaly yn Rubens syn kar fan graveurs. Ornaris hie er guons dy’t noch net sa lang yn it fak sieten, sadat de graveur yn kwestje noch brûksum wie. It is oannimlik dat Schelte syn eigen fyzje al hielendal ûntwikkele hie en in eigen styl fan gravearjen hie en behold.
 
Rubens wie tige nau belutsen by it meitsjen fan de gravueres. Dêrút soe opmakke wurde kinne dat it oannimlik is dat de graveurs dy't foar him wurken dat ek yn syn atelier dienenwurken. Mar is soks wol wis?. Guon fan de graveurs hienen ommers ek in eigen atelier of sels in útjouwerij. Oer Skelte is dêroer neat te finen yn de literatuer. Dochs liket it mooglik dat er in eigen eigen atelier of útjouwerij hie, omt hy yn 1621 it rjocht al krigen hie om sels printen te snijen, te printsjen en te ferkeapjen. Feit is wol dat men kapitaalkrêftich wêze moast om in eigen atelier of útjouwerij te begjinnen, en dêr liket it by Schelte net op. Hy arbeide nau op mei ferskate útjouwers en daardêr hadhie hijer natuurlijkfansels eenin atelier terta zijnersyn beschikkingfoldwaan, waarvoordêr't hijer de kosten nietfan moetnet dragen en wat dus financieel gezien een interessante zaak ishie.
 
Om de kreative ynbring fan Schelte te bepalen is it fan belang om earst Rubens syn posysje foar gravueres oer nei syn wurken te ûntdekken. Dy gravueres wiene represitatyf foar syn keunstnerskip. It soarge foar in geografyske fersprieding en útwreiding fan de fraach nei syn keunstwurken. Der kin mei frij grutte wissuichheidwissichheid konkludeare wurde dat de wize wêrop't Rubens it realisaasjeproses yn it each hâlde, teneate die oan de eigen ynvinsje fan de graveurs teneate die. It giet ommers net om orizjinele grafyk, mar om reproduskjegrafyk. Dit is de essinsjke dêr’t de Rubensgrafyk foar stiet. It giet om reprodusearjen en net om ynvinsje. Wat perfoarst net sizze wol dat der teneatedat dienwat wurdtôfdocht oan de kwaliteit fan de gravuere, wantmeidat Rubens stelde hege easken oan syn gravueres stelde.
 
== Oeuvre ==
It grafysk oeuvre fan Schelte Adams Bolswert bestiet út mar leafst 345 printen. De measte dêrfan brocht hy út op de merk ûnder syn eigen privileezje. Yn totaal snied hy 80 printen nei Rubens, wêrfan mar in fjouwertal ûndertroch Rubens synautorisearre autorisaasjewaarden. Syn namme wurdt op de gravueres oantsjutten trochmei ''Schelte Bolswert excudit'' wat sizze wol: gravearre troch Schelte Bolswert.
It meastepart fan syn Rubensprinten binne makke nei syn dea yn 1640. It is in feit dat der neiunei de dea fan Rubens mear sprakeynvinsje west hawwwehawwe sil fan ynvinsje, omdat de strange kontrole dan ferdwûn wie.
In wichtige noasje is it trijefâldige privileezje fan Rubens, ''Cum privilegiis'', ''Regis Christianissimi'', ''Principum Belgarum et Ordinum Batavia'', wat safolle sizze wol as 'Mei de privileezjes fan de alderkristlikste kening, fan de prinsen fan de Nederlannen en de Steaten fan Hollân'. Rubens hie dus op trije ferskillende bestjoerlike nivo’s privileezjes krigen. Sa soarge hy derfoar dat nimmen oars der mei opbrengstopbringst fan trochútnaaie giekoe. Dy fermeldingfernijing wiist der ek op dat it gansegânse produksjeproses ûnder Rubens barde en dat italle wurk dus yn syn atelier ta stân komd is. Dochs moat dit gegevenfeit nuansearre wurde. Is it effektyf sa dat de fermeldingfernijing fan it trijefâldich privileezje betsjut dat de gravuere yn it atelier fan Rubens ta stân kaam? It bliuwt in mystearje, ekmei omdat wy net witte oft Schelte in eigen atelier hie. Yn de literatuer foarhannen wurdt wol neamd dat Rubens de bruorren oanwerve woe om yn syn atelier te wurkjen. Mar hjirder wurde gjin bwewizen jûn, dus de boarne is net betrouber.
 
De liuwejacht'Liuwejacht', lânskip'Lânskip mei pleats en wetterput, de'De mirakelske fiskfangst' en de 'Bekearing fan St. PaulusbinnePaulus' binne de ienigeiennige gravueres fan Schelte dêr’t it trijefâldige privileezje op stiet.
De liuwejacht is de ienige print fan in jachttafriel neineffens Rubens dy’t mei wissichheid ûnder tafersjoch fan de master ta stân komdkaam is. De print toant de komposysje yn deselde rjochting as it skilderij, wat earder seldsum is yn de Rubensgrafyk. De eagen fan de jagers dy’t troch de liuwen oanfallen wurde binne op de print krekt wat fierder iepen spard, as op it orizjineel. Ek de plantenpartijplantepartij rjochts ûnderoan de gravuere wykt wat of fan it orizjineelorzjineel, dêr’t mear sprakerotspartij is fan in rotspartij.
 
'Lânskip mei pleats en wetterput' is de ienige print út de rige Lytse en Grutte Lânskippen, dy’t noch ûnder lieding fan Rubens ta stân komd is, flak foar syn dea. Spitigernôch is der gjin orizjineel fan Rubens foarhannen taom mei te fergelikingfergelykjen.
 
Wannear’tAt de mirakelske'Mirakelske fiskfangst' mei it orizjineel fan Rubens fergelike wurdt, moat fêststeld wurde dat it hast in ekskte kopy is,; moastallinne it net wêze foar de Kristusfiguer dy’tbûcht op de gravuere watyn bytsje mear foaroer bûcht.
 
YnOp de bekearing'Bekearing fan St. Paulus' is der ek in ôfwiking mei betrekkingRubens ta itsyn orizjinele skilderij. De kop fan de hunhûn rjochts ûnderoan op de gravuaregravuere is folle smeller as op it orizjinele wurk en docht tinken oan in wynhûn. Yn dit gefal is it ûnderskied singelier, omtom't yn it orizjineel fan Rubens in jachthûn ôfbylde wurdt.
 
<gallery>