Bitgummole: ferskil tusken ferzjes

Yn it earstoan wie de bebouwing byinoar op de ''Skreedyk'', in stik [[Middelsee]]dyk dat as trochgeande wei fan [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] nei [[Berltsum]] tsjinne. It lei oan de middelseedyk en efter in dwersdyk troch de eardere Middelsee, de Langestrjitte-Skreedyk. Dy waard om 1300 oanlein om it efterlân te beskermjen tsjin heech wetter. Dus in doarp op de grins fan twa lânskipstypes: it âlde kwelderlânskip mei in lytseskaligelytsskalige mozaïekferkaveling en it iepen en strakke polderlânskip fan de eardere Middelsee. Letter waard ek bylâns oare ferbiningswegen boud, en nei de fyftiger jierren tusken dy wegen. In echt sintrum hat Bitgummole noaitnea hân. Bitgummole is ûntstien by de [[nôtmole]] dy't de bewenners fan de state [[Grut Terherne]] yn de [[16e ieu]] bouwe litten hawwe. De mole is yn [[1864]] ôfbaarnd en net wer opboud.

It doarp wie sterk op de landboulânbou rjochte en hie in [[feiling]] en in [[lânbouskoalle]]. Tsjintwurdich wenje der in soad forinzen yn it doarp, dy't wurkje yn de [[tsjinstensektor]] yn Ljouwert wurkje.

De belangrykste ûntslutingswei wie de J.H. van Aismawei, in gedielte fan de Middelseedyk, dêr't de measte huzen oan stiene. It wie de trochgeande wei fan Ljouwert oer [[Berltsum]] nei [[Minnertsgea]] en [[Seisbierrum]]. Troch de oanleine Westergoawei (S10) is de funksje fan de Van Aismawei as trochgeande dyk ferfallen. Dêrneist binedrbinne der ferbiningsdiken nei omlizzende doarpen yn de omkriten: ‘de Ingelumerdyk nei [[Ingelum]], de Menamerdyk nei [[Menaam]], en de Langestrjitte rjochting [[Stiens]]. Bylâns dizze diken is geandewei ek bebouwing komd. Troch de oarspronklieoarspronklike dykbebouwing en lettere bebouwing lâns ferbiningsdiken hat Bitgumermole gjin buorren dêr't omhinne boud is. Bestimmingsplannen[[Bestimmingsplan]]nen fan nei de jieren jaren 50 hawwe derfoar soarge dat it gebiet tusken de diken yn beboud waard sadat de bebouwing wol kompakter waard, mar noch altiten sûnder buorren.

* Yn Bitgummole soe in [[stins]] stien hahawwe dêr't yn [[1511]] oer skreaun waard. Letter soe de famylje [[Buma (laach)|Buma]] op de pleats wenne ha.