De ferzje fan 25 sep 2014 om 19.38 wizigje Drewes (oerlis \| bydragen) Rjochte-útfurders, Behearders 97.738 edits L [[]] oars ←Toan eardere ferskillen		De ferzje fan 26 sep 2014 om 17.16 wizigje weromsette Drewes (oerlis \| bydragen) Rjochte-útfurders, Behearders 97.738 edits + guon feiten út it wiske lemma 'Bernardinen' Neikommende ferskillen →
Rigel 1: [[Ofbyld:Arms of Ordo cisterciensis.svg\|right\|thumb\|''Wapen fan de kleasteroarder'']] [[Ofbyld:foundersofciteaux.jpg\|\|thumb\|De stifters fan Cîteaux: Robert fan Molesme, Sint Alberik, en Stefan Harding]] [[Ofbyld:Abbaye de Cîteaux le bâtiment Lenoir.jpg\|right\|thumb\|''Abdij fan Cîteaux'']] De [[kleasteroarder]] fan '''~~sistersjenzers~~Sistersjenzers''', '''Bernardinen''' is oprjochte yn it [[Frankryk\|Frânske]] [[Abdij fan Cîteaux\|Cîteaux]] yn [[1098]] troch [[Robert fan Molesme]]. De [[muonts]]en hiene wite klean, mar harren [[konversen]] wienen skier klaaid. Om't de konversen folle mear kontakt mei bûtensteanders hienen as de mûntsen krige de oarder sa ek de namme fan ''Skiere Mûntsen''. Yn de [[Skieringers en Fetkeapers\|partijtiid]] waard sa de partij yn [[Fryslân]] dy't anneks wie mei de Bernardinen ta de "[[Skieringers]]". == Skiednis == De oanlieding ta it stichtsjen fan de nije kleasteroarder wie de ferflakking yn de neifolging fan de [[Regel fan Benediktus]] yn de Frânse ~~[[benediktines]]kleasters~~benediktinekleasters, benammen yn de [[Abdij fan Cluny]]. Nei de [[Latyn]]ske namme foar Citeaux - ''Cistercium'' - waarden dizze kleasterlingen sistersjenzers neamd, de ''Saint ordre de Cîteaux'' ('Hillige oarder fan Citeaux'). Ien fan de dochterkleasters fan Cîteaux wie [[Abdij fan Clairvaux\|Clairvaux]], dêr't yn [[1115]] in jonge Boergondyske ealman, Bernardus fan Fontaines, dy't trije jier dêrfoar mei in groep jonge famyljeleden yntreden wie, ta [[abt (abdij)\|abt]] keazen waard. As [[Bernard fan Clairvaux]] waard hy in foaroansteand geastlike. De sistersjenzers wurde dan ek wol ''bernardinen'' neamd, en de sistersjenzerinnen ~~bernardinen~~''bernardinessen''. By de dea fan Bernard fan Clairvaux yn [[1153]] telde de oarder al mear as 300 kleasters, meastentiids yn ûnherberchsume streken, dêr't men libbe ûnder grutte ûntbearings. Dy geweldige ekspânsje sluet ek in begjin fan ferfal yn him en nei 1300 kaam in drege tiid. De froulju namen lykwols de fakkel oer en de 13e ieu wwaard de Gouden Ieu fan de monialen (= froulike oarderleden). Line 11 ⟶ 13: De sistersjenzerinnenabdij fan [[Abdij fan Herkenrode\|Herkenrode]] wie de earste en mei de tiid de grutste foar froulike sistersjenzers. Wylst yn harren kleasters it ynderlik libben en de mystyk bloeiden, kamen de manljusabdijen ta rykdom, benammen besteande út grûneigendom troch lânûntginning. [[Muonts]]en fan de [[Abdij Us Leaffrou Ten Duinen]] yn [[Koksijde]] en de [[Abdij fan Boudelo]] yn [[Klein-Sinaai]] hawwe bygelyks grutte dielen fan it ''Lân fan Hulst'' yn [[Sieusk-Flaanderen]] ynpoldere. Yn [[Rotselaar]] stie de abdij [[Vrouwenpark]], dêr't ûnder oare de [[Béatrys]]leginde him ôfspilet. Oan de ein fan de [[12e ieu]] waarden de earste sistersjenzerkleasters yn Nederlân stifte. OmTroch ~~1160~~de oarder waard ityn Fryslân ~~kleaster~~yn [[~~Klaarkamp~~1165]] byfan [[~~Rinsumageast~~Clairvaux]] ~~stifte,~~en ~~om1188~~de ~~hinne kaam der in dochterkleaster by~~ [[~~Boalsert~~Abdij fan ~~(stêd)\|Boalsert~~Riddagshausen]], itút ~~letere~~as ~~[[Kleaster~~earste ~~Blomkamp]]. Letter folge~~it [[Kleaster ~~fan Aduard\|Aduard~~Klaarkamp]] ~~(1192). Sjoch ek~~by [[~~Kleasterkaart Grinslân~~Rinsumageast]] stifte. De prealsucht naam, doe't de ekonomy yn West-Europa opbloeide, hieltiten gruttere dffoarmen oan (sjoch ek [[Habyt fan sistersjenzerinnen]]). Omdat Jezus, neffens [[Evangeelje nei Matteüs\|Matteüs]] 10:9, oer frijwillige earmoede fan syn apostels sprutsen hie, ûntstie tsjin dizze tastân protest dat liede ta de stifting fan herfoarmingsbewegingen binnen de oarder. Dizze rjochten har ûnder oare tsjin it ferskynsel, dat ynstee fan keazen abten saneamde 'commendataire abten' oan it haad fan it kleaster kamen. Sokke abten wienen persoanen dy't de abdij kocht hienen en dy't men eins nea seach yn it kleaster. Dat late ta geastlik ferfal, bygelyks omdat troch de ôfwêzigens fan in abt de regeltucht in soad te winskjen oerliet. Line 18 ⟶ 20: Ofskieden fan de sistersjenzers binne de [[trappisten]] - se libje neffens de strangere regel, de saneamde strikte observânsje, en foarmje in selsstannige oarder. Ek yn de sistersjenzer oarder kaam it sa stadichoan wer ta in stranger libben en in útwurke spiritualiteit. De beneaming trappisten is ôflieden fan it Frânske kleaster [[abdij Notre Dame de la Grande Trappe\|La Trappe]] dêr't abt [[Jean de Rancé\|Armand Jean le Bouthillier de Rancé]] yn 1664 strange regels ynstelde dy't op oare plakken neifolging krigen. Yn [[1892]] is foar de lêste kear besocht om sistersjenzers en trappisten wer yn ien Oarder te ferienjen, mar om'e nocht. In de Lege Lannen hawwe de trappisten de sistersjenzers benefterlitten. Neist fiif trappistenkleasters ([[Berkel-Enschot]], [[Sundert (plak)\|Sundert]], [[Diepenveen]], [[Echt (Limburch)\|Echt]] en [[Tegelen]]) is der yn Nederlân mar ien sistersjenzerabdij, [[abdij Mariënkroon]] yn [[Nieuwkuijk]]. Frij bekend is ek de Belgyske [[abdij fan Westmalle\|trappisten-abdij fan Westmalle]]. == Kleasters yn Fryslân == [[Kleaster Klaarkamp]] ([[1165]] - ) by [[Rinsumageast]] * [[Nijewier\|Kleaster Sion]] (foar 1200 - [[1580]]) * [[Kleaster Gennaart]] ([[1191]] - 1580) * [[Kleaster Blomkamp]] (1191 - 1580) ** [[Nijekleaster (Skearnegoutum)]] ([[1233]] - 1580) * [[Kleaster Aduart]] ([[Westerkertier]], [[1192]] -1580) == Keppeling om utens == Line 25 ⟶ 35: [[Kategory:Kleasteroarder]] [[Kategory:Kristendom]] {{Link FA\|fr}}

Sistersjinzers: ferskil tusken ferzjes