Ludwik Zamenhof: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L keppeling tafoege
L redsje [[]]
Rigel 1:
[[Ofbyld:1908-kl-t-zamenhof.jpg|thumb|''L.L. Zamenhof'']]
'''Ludwik Zamenhof Lejzer''' ([[Białystok]], [[15 desimber]] [[1859]] - [[Warsjau]], [[14 april]] [[1917]]) wie in Poalske arts en makker fan it [[Esperanto]], de meest foarkommende [[keunsttaal]]. Zamenhof wie gjin taalkundige, mar hie in grutte kennis fan de taal. Syn memmetaal wie it [[Russysk]] (tsjin gefaar) en it [[Jiddysk]] (de mem) en hy spruts ek floeiend [[Poalsk]] en [[Dútsk]] en koe Frâns[[Frânsk]], [[Gryksk]], [[Latyn]], [[Italjaansk]], [[Ingelsk]], [[Hebrieusk]], [[Arameesk]] en wartaal lêze, en hie wat kennis van it [[Spaansk]] en [[Litousk]].
 
== Libben en wurk ==
Zamenhof waard berne op 3 desimber 1859 neffens de Juliaanse[[Juliaanske kalinder]] yn de stêd Białystok (it is de Poalske namme foar de stêd - it is no Poalen), dy't dêrnei yn it Russyske ryk lei. De befolking fan Białystok bestie út trije etnyske groepen: Poalen, WitWyt-Russen en Jiddysk sprekkende joaden . Zamenhof wie fertrietlik troch de rûzje tusken dizze groepen. Hy miende dat de grutste oarsaak fan haat en foaroardielen lei en it ûnbegryp fan beide kanten kaam troch it ûntbrekken fan in mienskiplike taal dy't brûkt wurde kin as in neutrale foarm fan kommunikaasje tusken minsken fan ferskillende etnyske en taalkundige eftergrûnen.
 
Dêrnei ferfarde de famylje nei WarschauWarsjau, dêr't Zamenhof nei de middelbere skoalle gie. Wyls wurke hy oan in ynternasjonale taal. Yn 1878 wie syn projekt ''lingwe uniwersala'' klear, mar Zamenhof wie te jong om it te publisearjen en joech it oan syn heit dat dy it op slaanbewarje soe oant Zamenhof klear wie mei syn stúdzje. Mar syn heit fûn it tiidfergiemen en ferbaarnde it plan.. Zamenhof begûn oan in stúdzje Genêskunde, earst yn Moskou en letter yn Warschau. Hy krige yn 1881 yn'e gaten dat syn earste taalprojekt ferbaarnd wie, en begûn in nijen-ien te meitsjen.
 
Yn 1885 wie hy klear mei syn universitêre stúdzje en begûn te wurkjen as eacharts yn Warschau. Nei besykjen fûnsen te werven foar in twadde taalprojekt, publisearre hy yn 1887 mei finansjele stipe fan syn takomstige skoanheit. It boek ferskynde ûnder de skûlnamme ''Doktoro Esperanto'' (dokter'Dokter Hoopfol') dêr't de taal syn namme troch krige. Want Zamenhof seach it net allinnich as taal, mar ek in middel om syn ideeën fan itin freedsume mienskip tusken ferskillende folken mei te fersprieden.
 
{{DEFAULTSORT:Zamenhof, Ludovich}}