Universiteit Utert: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
→Skiednis: red. |
|||
Rigel 25:
Yn 1634 krige Utert in [[yllústere skoalle]] dêrt nei de [[Latynske skoalle]] in ferfolchoplieding folge wurde koe. De yllústere skoalle waard ferbûn oan de [[Uterts Steedlik Gymnasium|Hiëronymusskoalle]] en twa jier letter ferhefd ta universiteit. De iepening fan de Universiteit Utert wie op [[26 maart]] [[1636]]. De inaugurale rede waard holden troch heechlearaar teology [[Gisbertus Voetius]]; de earste [[rector magnificus]] wie heechlearaar [[rjochten]] en [[wiskunde]] Bernardus Schotanus.<ref name=Jamin>Jamin, Hervé (2001), ''Kennis als opdracht: De Universiteit Utrecht 1636-2001'', Utjouwerij Matrijs, Utert</ref> De universiteit hie by de iepening inkelde tsientallen studinten en sân heechleararen ferdield oer fjouwer fakulteiten: de filosofyske, dy't alle studinten in [[propedeuse]] oanbea, en de trije hegere fakulteiten, de teologyske, de juridyske en de medyske.
Utert bloeide yn de [[17e
De universiteit luts in protten studinten út it bûtenlân oan, benammen [[Dútslân|Dútsers]], [[Ingelân|Ingelsken]] en [[Skotlân|Skotten]]. Sy wienen tsjûgen fan de yntellektuele en teologyske striid tusken de oanhingers fan de nije filosofy ([[René Descartes]] wenne in skoft yn Utert) en de oanhingers fan de
De [[Frânske tiid|Frânske besetter]] degradearre yn [[1810]] de Utertske universiteit ta 'école secondaire' (middelbere skoalle), mar nei de stichting fan it [[Keninkryk fan de Nederlannen]] yn [[1813]] krige de universiteit har âlde rjochten werom. Yn [[1817]] waarden Leiden, Grins en Utert de trije [[Ryksuniversiteit]]en (saneamde 'hege skoallen') fan it Noardelik diel fan de nije steat. Leien krige de titel fan 'earste' hege skoalle. Utert spile in foaroansteande rol yn de opbloei fan de Nederlânske natuerwittenskip. Om 1850 ûntjoech him de saneamde 'Utertske skoalle' yn de natuerwittenskippen, mei kopstikken as de heechleararen [[Pieter Harting (biolooch)|Harting]], [[Gerardus Johannes Mulder|Mulder]], [[Christophorus Buys Ballot|Buys Ballot]] en [[Franciscus Cornelis Donders|Donders]]. Sy yntrodusearren yn Nederlân it [[ûnderwiislaboratorium]], in oefenplak foar harren studinten. De [[Ryks Feeartsenijskoalle]] waard yn 1918 in hegeskoalle en yn 1925 de fakulteit Diergenêskunde fan de universiteit.
Mei it út ein setten fan de [[Twadde Wrâldkriich]] bleau de universiteit iepen. Joadske heechleararen waarden al yn it earst jier útsletten lykas ek Joadske studinten. Ein 1942 easke de Dútske besetter de nammeregisters op fanwege it
De Universiteit Utert is fertsjintwurdige yn de [[Stichting Akademysk Erfguod]], in stichting mei as doel om universitêre kolleksjes en kultuerskatten te behâlden.
| |||