Begraffenisgebrûk: ferskil tusken ferzjes

Wylst de foarname lju yn de [[Republyk fan de Sân Feriene Nederlannen|Republyk]] en dêrfoar yn de tsjerke begroeven waarden - leafst jûns by fakkelljocht of op snein en dan sa ticht mooglik by it [[alter]] of de [[kânsel]] - waarden boargers en earme lju faak op it [[tsjerkhôf]] begroeven. De âlde [[grêfstien]]nen yn de tsjerke - somtiitssomtiden yn it middenpaad, ek ûnder de flier of tsjin de syd- of koarmuorre opsteld (fgl. [[Deinum]] en [[Friens]]) bringe dizzedy tiid yn it ûnthâld.

Sûnt [[1828]], doe't it begraven yn de tsjerke ferbean waard, barde it begraven op it tsjerkhôf yn de rige en op it nûmer dat de famylje takomt. De nûmers oan de tsjerkemuorre of op pealtsjes moatte betizing foarkomme. Eartiids kamen de deaden yn it grêf dat oan de beurt wie. Riken en earmen, in hear en syn feint kamen njonken elkoar te lizzen. Fgl. it opskrift ([[1591]]) oan de noardmuorre fan de tsjerke yn [[Wommels]] dat oerien komtoerienkomt mei it opskrift yn [[Pilsum]] yn [[East-Fryslân]].

Yn de [[20e iuw]] fersoarget in feriening mear en mear de begraffenis. Hjir en dêr foel it noch ûnder de buorreplicht. Nearne bestiet dan mear de situaasje lykas bygelyks yn [[1811]] op [[It Amelân]] dat buorlju de oansizzing dogge en ek 'hâlden binne it lyk te ûntklaaien en te kistkjenkistjen, it lieden te dwaan, it grêf te meitsjen en it lyk te begraven'. De begraffenisgebrûken ferlieze hurd harren karakter en grutte. It [[kloklieden]], de gong nei it tsjerkhôf en it beierdigjenbeïerdigjen moatte neamd wurde. Hjir en dêr wurde de klokken let om in stjergefal te melden (it belieden) mar wol op in fêste tiid fan de dei en nei geslacht of leeftyd ferskillend wat doer en folchoarder fan de klokken betreftoanbelanget. It lieden by de begraffenis, dat begjint sa gau at de staasje yn it sicht fan de toer is of sa gau (as men yn in lokaal gearkomt) de bier mei de kiste opnomd wurdt, is algemien. De klokken swije faak by it beierdigjenbeïerdigjen, mar wurde wer let as de roustaasje oan de weromreis begjint. As de lêste begraffenisgonger fan it tsjerkhôf ôf is (resp. is de lêste frou -de froulju rinne efteroan- út it sicht fan de kloklieders) dan stoppet it lieden foargoed.

Faak bestie de lykstaasje út de lykkoets en 'it leedfolk' rinnend efter de wein. Meastentiids rinne de manlju foarop en komme de froulju yn de twadde groep. Ek de skieding troud en net-troud waard wol oanholden. It âlde 'reinkleed' wurdt net mear droegen en ek de wale is ferdwûn. Yn gruttere plakken folgen op de koets de auto's mei famylje en lju dy't útnûge wiene wylst oare belangstellenden rinnende folgen yn de wênstigewenstige folchoarder. Allinnich yn de grutte stêden samlensammelen alle genoadigdenlju dy't nûge waarden, en belangstellenden har op it hôf.