Wergea: ferskil tusken ferzjes

Wergea is grut wurden trochdat it sa'n bytsje healwei de Wergeaster Feart lei, dêr't in protte skipfeart wie. De feart wie ieuwenlangiuwenlang de koartste ferbining tusken noard- en súd Fryslân. Oan de iene kant troch beropsfeart, in soarte lytse hannelfeart. De lading bestie benammen út jirpels en nôt fan it noarden nei it suden en turf yn omkearde rjochting. Troch de sintrale lizzing fan Wergea diene in soad skippers hjir ynkeapen en wreide it doarp út. Oaljemûnen, slachters en bakkers ferskynden. Winkeltjes yn tou, drank, piteroalje, lynkoeken en tar. Soms wienen der twa winkeltjes yn ien hûs. Benammen de freedmerk yn Ljouwert soarge foar insoad skipfeartferkear. Sa'n 50 boaten gienen op de hinnereis op tongersdei troch de twa Wergeaster klapbrêgen, dy't doe Suder- en Noarderholt hjitten. De earste lei yn it ferlingde fan de Giele Eker en foarme de oerbrêging mei de Lytse Buorren. It Noarderholt is noch altiten de brêgeferbining tusken de Tsjerkebuert en de Ljouwerterdyk. Op freedtemiddei waard de rûte omkeard ôflein, wêrby't wèr tol betelle wurde moast oan de "brêgewippers". De wrevel fan de skippers oer dizze jildynhelderij utere him yn it kiezen fan de skelnamme "brêgebidlers".

Yn 1903 kaam it boek "Afkes Tiental" út. De earste jierren waard it min ferkocht, oant 1906, doe't it ynienen yn de belangstelling kaam. It boek waard letter werprinte yn in soad talen. Yn it boek beskriuwt [[Sjoukje Bokma-de Boer]] - skûlnamme [[Nynke van Hichtum]] - de earste frou fan Mr. [[Pieter Jelles Troelstra]], it lek en brek fan in Fryske arbeidershúshâlding oan de ein fan de njoggentjinde ieuiuw.