Fryslân: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
→Lânskipsgebieten: db: Dearsum |
some differentiations to balance the existing text |
||
Rigel 411:
== Taal ==
[[Ofbyld:Frisian languages in Europe.svg|thumb|It hjoeddeiske Fryske taalgebiet]]
Yn Fryslân wurdt it [[Westerlauwersk Frysk]], it [[Nederlânsk]] en in ferskaat oan oare taalfarianten (dialekten) sprutsen.
=== Frysk ===
{{Apart|Frysk}}
It Frysk fan de provinsje Fryslân wurdt ek wol Westerlauwersk Frysk neamd, om sa it plak fan de Fryske taal tusken de oare [[Fryske talen]] (it [[Sealterfrysk]] en [[Noardfrysk]]) dúdlik te meitsjen. Wat mear as de helte fan de Friezen yn de provinsje Fryslân hat it [[Frysk]] as memmetaal, te witten 53,6% (2001). Mei dejingen dy<nowiki>'t it Frysk as twadde taal geregeld brûke meirekkene, komt it tal ''Fryskpraters''</nowiki> tusken de 60 en 70 persint út. [[Dantumadiel]] is de gemeente dêr’t de measte ynwenners it Frysk as memmetaal hawwe, te witten 83,3%. Yn Harns is dat it leechst (21,6%).<ref>[http://www.fryslan.frl/sjablonen/1/infotype/webpage/view.asp?objectID=34785 Fryske taalatlas 2011 (side 4 en 5)] op de webside fan de Provinsje Fryslân</ref> Sa likernôch in fearnspart fan de befolking kin, neffens eigen sizzen, 'frij aardich' Frysk skriuwe (12,1 persint goed).
De memmetaal is net itselde as de meast sprutsen taal. In soad memmetaal-sprekkers binne yn'e rin fan har libben oerstapt op in oare taal as meast brükte. Dat jildt foar alle taalgroepen, mar it meast foar de dialekt- memmetaalsprekkers.
Dantumadiel wie de earste Fryske gemeente dy't sawol Fryske plaknammen en strjitnammen as ek in Frysktalige gemeentenamme hat. Yn 2012 wienen der 7 gemeenten dy't offisjeel Fryske plaknammen brûke. De offisjele wetternammen binne rûnom yn de provinsje (útsein de Stellingwerven) yn it Frysk. It Frysk hat yn de Fryske steaten en yn by de Fryske gemeenten de status fan offisjele bestjoerstaal.
=== Nederlânsk ===
It [[Nederlânsk]] is de twadde offisjele taal yn de provinsje Fryslân. Ferskate media lykas de Ljouwerter Krante, it Frysk Deiblêd en GPTV brûke
=== Oare taalfarianten ===
Line 428 ⟶ 430:
*[[Stedsk]]: [[Ljouwertersk]] - [[Snitsersk]] - [[Frjentsjertersk]] - [[Harnzersk]] - [[Boalsertersk]] - [[Dokkumersk]] - [[Starumersk]] - [[Kollumersk]]
*[[Nederdútsk]]e dialekten (ek [[Friso-Saksyske talen|Friso-Saksyske taalfarianten]] neamd): [[Pompstersk]] - [[Oertsjongersk]] - [[Westerkertiersk]]
It brûken fan de dialekten nimt yn de provinsje Fryslân sterk ôf. De dialekten wurde benammen noch troch de äldere ginneraasjes brûkt wylst de jongere op it Nederlânsk,oergeane, alhoewol't gauris mei in aksint.. It Oertsjongersk (Stellingwerfsk) waard yn 2011 troch 22 persint yn Weststellingwerf en troch 11 persint fan de befolking yn Eaststellingwerf praat. Yn [[It Bilt]] kin sa'n tritich persint fan de befolking Biltsk prate.<ref>[http://www.fryslan.frl/sjablonen/1/infotype/webpage/view.asp?objectID=34785 Fryske taalatlas 2011 (side 12)] op de webside fan de Provinsje Fryslân</ref> In foarbyld fan it ôfnimmen fan de dialekten is de delgong fan it Stedsk yn Ljouwert. Prate yn 1967 noch 37 persint fan de Ljouwerters stedsk, yn 1993 wie dat tebekrûn oant 15 persint.<ref>Tusken Talen, Reitze J. Jonkman en Arjen P. Versloot, Afûk 2008</ref>
== Ekonomy ==
| |||