Baly: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
L red |
kaarten |
||
Rigel 1:
[[File:IndonesiaBali.png|thumb|350px|Lizzing fan Baly yn Yndoneezje]]
'''Baly''' is in [[Yndoneezje|Yndonezyske]] [[provinsje]] en in [[eilân]] dat beëasten [[Java (eilân)|Java]] en bewesten [[Lombok (eilân)|Lombok]] leit. Fan de [[Lytse Sûnda-eilannen]] leit Baly it meast westlik. It eilân is 5561 km² grut en hie yn 2019 4.336.900 ynwenners. De grutste [[etnyske groep]] op it eilân wurdt foarme troch de [[Balinezen]], dy't de lânseigen [[befolking]] binne. Harren [[taal]] is it [[Balineesk]], mar de measte minsken kinne ek [[Yndonezysk]] sprekke. It meastepart fan 'e Balinezen bestiet út [[Hindoeïsme|hindoes]]; dit yn tsjinstelling ta de befolking fan Yndoneezje as gehiel, dy't foar it meastepart út [[moslims]] bestiet. De haadstêd fan Baly is [[Denpasar]], dat súdeastlik leit. Oant 1958 wie dat [[Singaraja]], yn it noarden.
== Taal ==
De lânseigen taal is it Balineesk (''Basa Bali''), in [[Maleisk-Polynezyske talen|Maleisk-Polynezyske taal]] dy't nau besibbe is oan it [[Sasak (taal)|Sasak]] dat op Lombok sprutsen wurdt. It Balineesk wurdt ek sprutsen yn [[Banyuwangi]], in plak oan 'e eastkust fan Java. Yn totaal hat it Balineesk likernôch fjouwer miljoen sprekkers, dêr't de measten fan op Baly wenje. It Balineesk wurdt tradisjoneel skreaun yn in skrift dat ôflaat is fan it [[Brahmi-skrift]], dat oant de [[Midsiuwen]] yn [[Yndia]] brûkt waard. ''Basa Bali'' hat trije nivo's, dy't te krijen hawwe mei it [[kastesysteem]] fan it hindoeïsme.
It kastesysteem kin op Baly ûnderferdield wurde yn 4 kasten:
* Brahmana, de kaste fan 'e [[pryster]]s.
* Ksatria, de kaste fan 'e [[kening]]en en [[adel]]stân.
Line 14 ⟶ 16:
Yn Yndonezië is it ferplichte om in [[religy]] te hawwen. De measte minsken op Baly binne hindoe: in 93% fan 'e befolking hat oanjûn him of har as hindoe te identifisearjen. It hindoeïsme op Baly wykt lykwols sterk ôf fan it hindoeïsme yn oare lannen. Dat komt trochdat [[Balineesk hindoeïsme]] bot beynfloede is troch lokale [[mytology]]. It hindoeïsme op Baly hat ek in [[himel]] en in [[hel]], dat hindoeïsme ornaris oars net hat.
Baly wurdt wol it eilân fan 'e 1000 [[timpel]]s neamd
Fan 'e fyfde iuw ôf fersprate it hindoeïsme him oer [[Súdeast-Aazje|Súdeast-Azië]], mar waard om de 14e iuw hinne op [[Sumatra]] en [[Java]] ferkrongen troch de [[islam]]. Troch de [[Isolasjonisme|isolasjonistyske]] tradysjes en polityk fan Baly is it eilân lykwols altyd hindoeïstysk bleaun.
Line 21 ⟶ 23:
== Geografy ==
[[File:Bali Labeled.png|thumb|Kaart fan Baly]]
Mei in oerflak 5561km² is Baly it 108ste eilân fan 'e wrâld, krekt wat grutter as de [[Nederlân|Nederlânske]] provinsje [[Gelderlân]]. De [[Nusa-eilannen]], dy't besúdeasten Baly lizze, falle bestjoerlik ek ûnder de provinsje Baly.
| |||