Beswarrings yn de Harry Potter-rige

Yn 'e Harry Potter-rige wurde ferskate beswarrings brûkt, dy't allegearre in oar effekt hawwe en dy't allegearre wat barre litte troch magy. Troch mei in toverwisp te swieren en in tsjoenspreuk te sizzen, litte tsjoenders en tsjoensters bygelyks wat fleane of meitsje se ljocht. It meastepart fan de tsjoenspreuken yn 'e rige binne semi-Latynske wurden of sinnen, dy't grammatikaal gauris net korrekt binne.

Tsjoene mei in wisp

Oersjoch

Potter-skriuwster Rowling hat de betsjoenings op dizze side allegearre betocht

Hjir in oersjoch fan 'e tsjoenspreuken dy't te finen binne yn 'e boeken fan de Harry Potterrige.

De betsjoenings út 'e filmferzjes fan 'e boeken en de videospultsjes binne net brûkt

Duell. = in typyske duellearspreuk

Register: A - B - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - Y

A

• Accio

Hjirmei kinst eat sommearje, dat wol yn dizze kontekst sizze: eat nei dy tafleane litte

Latyn: accio = ik sommearje

• Aguamenti

Lit wetter ferskine

Latyn: aqua = wetter.

• Alohomora

Hjirmei kinst doarren iepenmeitsje

Hawajaansk: aloha = goeie, Latynsk: mora = hinder

• Amnesia

Hjirmei wurdt in diel fan it ûnthâld fan immen wiske

(Of Amnesia Completa: it ûnthâld wurdt hielendal wiske)

Latyn: Amnesia = ûnthâldferlies

• Anapneo

Spreuk dy't immen sykhelje lit wannear't er smoart

Âld-Gryksk: 'αναπνέω (anapneo), (yn)azemjen

• Anti-Migelbetsjoening

Sjoch: 'Repello Migelandus'

• Aparecium

Makket saken dy't net te sjen binne wer te sjen

Latyn: aparere = ferskine

• Avada Kedavra

Duell.

In ûnferjoulike flok, de flok om immen te fermoardzjen, giet gear mei in grut, grien ljocht. Hat de mem en heit fan Harry Potter ek fermoarde.

Arameesk: adada kedabra (abrakadabra) = It ding moat ferneatige wurde

• Avis

Spreuk dy't lytse fûgels ferskine lit út 'e wispe

Latyn: avis = fûgel

B

• Balsemio

Hielet wûnen.

Krekt lykas it Fryske wurd "Balsemje"

• Banflok

Betsjoening ûnbekend

Lit eat weisjitte/ weifleane

• Buorrelhollebetsjoening

Betsjoening ûnbekend

Soarget foar in loftbuol op dyn holle.

C

• Cave inimicum

Beskermet tsjoenders tsjin 'eat'

Latyn: cave = útsjen (sjoch út!), inimicus = fijân

• Colloportus

Betsjoening dêr't immen in doar magysk mei beskoattelje kin

Latyn: collere = plakken, portus = doar

• Confringo

Gruzelflok

Lit eat eksplodearje

Latyn: confringo = ik brek

• Confundo

Duell.

Dwylsinnigensflok, hjirtroch kinst fertize reitsje

Latyn: confundo = ik bring yn 'e tiis

• Crucio

Duell.

In ûnferjoulike flok, de tamtearflok

Latyn: crucio = ik martelje

D

• Defodio

Hjirmei kinst stikken fan it plafond weisnije

Latyn: defodere = útgrave

• Deletrius

Hjirmei kin it tsjustere teken ferdwine litte wurde.

Ingelsk: delete = weihelje

• Densaugeo

Duell.

Dizze spreuk lit 'e tosken fan immen waaksje.

Latyn: dens = tosk, augeo = ik lit groeie

• Deprimo

Lit (bygelyks) in muorre eksplodearje

Latyn: deprimere = yndrukke

• Descendo

Dizze spreuk lit eat nei ûnderen ta gean.

Latyn: descendere = nei ûnderen ta gean

• Detentio

Duell.

Spreuk dy't immen fêstmakket mei tou.

Latyn: detendere = besitte

• Diffindo

Toarnbetsjoening

Hjirmei kin immen wat stikken meitsje of dingen spjalte

Latyn: diffindere = spjalte, stikken meitsje.

• Dissendium

Magyske tagongskoade nei in geheime gong yn Swiniastate

Latyn: discendo = ôfbûging

• Duplicatus

Ferdûbelt eat

Latyn: duplicare = ferdûbelje

• Duro

Makket eat hurd en massyf

Latyn: duro = hurd meitsje

• Duvelsfjoer

Duell.

Betsjoening ûnbekend

Dizze spreuk kin ferflokt fjoer meitsje, sa ûntsteane der bygelyks meunsters en draken fan fjoer, dy't eltse fijân dea meitsje

E

• Enervatio

Makket de spreuk 'Paralitis' ûndien

Latyn: enervare = krêfteleas meitsje

• Engorgio

Fergruttet eat en eat dat lytser makke is troch 'Reducio', krijt syn gewoane grutte wer

Ingelsk: gorgeous = tige grut

Patronus (hart) fan Harry

• Erecto

Rjochtet eat op (bygelyks in tinte)

Latyn: erectus = oprjochte

• Expecto Patronum

Duell. (tsjin in Dementor)

Makket in sulverwite, ljochtjaande Patronus dy't beskerming jout tsjin û.o. Dementors. In Patronus is in positive krêft dy't de foarm fan in dier oannimt. In Patronus is ek te brûken as kommunikaasje.

Latyn: exspectare = ferwachtsje, patronus = beskermer

• Expelliarmus

Duell.

Ûntwapenet in tsjinstanner.

Latyn: arma = wapens en expello = weihelje/ferdriuwe

• Evanesco

Lit eat ferdwine

Latyn: evanescere = ferdwine

F

• Ferula

Kin bygelyks in brutsen skonk spalkje

Latyn: ferula = stôk

• Fideliusbetsjoening

Betsjoening ûnbekend

In geheim wurdt opslein yn 'e siele fan 'e geheimhâlder. It geheim wurdt ferbrutsen wannear't de geheimhâlder it trochfertelt

Latyn: fides = betrouberens

• Finite (Incantatem)

Lit it effekt fan in oare betsjoening ophâlde

Latyn: finire = in ein meitsje oan eat, incantatio = betsjoening

• Fladderfleareflok*

Duell.

Betsjoening ûnbekend

Betsjoening wêrtroch't immen fol mei lytse wjuksjes komt te sitten

• Flagrato

Nei't dizze spreuk útsprutsen is, kin immen mei syn wisp yn 'e loft skriuwe, wêrnei't gleone letters ferskine

Latyn: flagrare = barne, glânzgje

• Flok fan skonkeplak

Duell.

Sjoch: 'Locomotor Mortis'

• Furninculus

Duell.

Dêr't immen rekke wurdt, wurdt de hûd tige wartich

Etymology net fûn

(* Yn 't Hollânsk: Vleddervleervloek )

G

• Geomanni Pesternomi

Net tige effektive ferstiivingsbetsjoening foar ierdmantsjes

Âld-Gryksk: Γαῖα (gaia) = ierde

• Glisseo

Lit de treppen fan in trep yn Swiniastate yn in glierbaan feroare

Frânsk: glisser = glydzje

• Gniisspreuken

Duell.

Sjoch 'Rictumsempra'

H

• Homenum revelio

Jout oan of't der minsken oanwêzich binne yn 'e omjouwing

Latyn: homo = minsk, Ingelsk: reveal = ûntbleate

• Homorfusbeswarring

Duell. (tsjin in wearwolf)

Tydlike remeedzje tsjin in wearwolf

Latyn: homo = minsk, Âld-Gryksk: μορφή (morfê) = uterlik

• Hygiëna

Himmelspreuk, hjirmei kinst eat skjinmeitsje

Âld-Gryksk: 'υγιεινή (hugyeinê) = goadinne fan 'e sûnens

I

• Impedimenta

Duell.

Strjemspreuk

In oanfal wurdt fertrage, kin ek byeffekten lykas by 'Paralitis' hawwe

Ingelsk: impediment = hinder

• Imperio

Duell.

In ûnferjoulike flok, jout folsleine kontrôle oer immen, dy't dan alles foar dy dwaan sil

Latyn: imperare = befelje

• Incendio

Lit eat ûntbarne

Latyn: incendere = yn brân sette

K

• Kameoflaazjespreuk

Jout folsleine kamûflaazje, immen nimt 'e kleuren fan 'e êftergrûn oan

L

• Levicorpus

Duell.

Lit immen ûndersteboppest yn 'e loft hingje

Latyn: levare = lichter meitsje, corpus = lichem

• Liberacorpus

tsjinbeswarring fan 'Levicorpus', lit immen wer op 'e grûn falle

Latyn: liberare = befrije, corpus = lichem

• Locomotor

Lit eat in bytsje omheech fleane en dyn wisp folgje

Latyn: Locus = plak, motus = beweging

• Locomotor Mortis

Duell.

Flok fan skonkeplak

Limet skonken oan elkoar

'Lumos!'

Latyn: Locus = plak, motus = beweging, mors = dea

• Lumos

In lyts ljochtsje ferskynt oan de útein fan dyn wisp

Latyn: lumen = ljocht

M

• Meteomaledictus recanto

Tsjinbeswarring foar waarflokken

Latyn: recantare = weitsjoene, maledicere = ferflokke, meteo-... = waar-...

• Mobiliarbus

De 'Locomotor'-ferzje spesjaal foar beamen

Latyn: mobilitas = beweechlikens, arbor = beam

• Morsmordre

Hjirmei wurdt it tsjustere teken fan Voldemort oproppe

Latyn: mordere = bite, mors = dea

• Mobilicorpus

De 'Locomotor'-ferzje foar in minskenliif

Latyn: corpus = lichem, mobilitas = beweechlikens

• Murmelio

Hjirtroch kinnen oaren dy net heare, om't se gegûns yn harren earen heare

Hollânsk: murmele = reauntsje, gûnslûd meitsje

Dizze spreuk soe nei it Frysk oerset wurde kinne as bygelyks: 'Rencelio'

N

• Nox

Ljocht makke mei 'Lumos' giet út

Latyn: nox = nacht

• Nonpluvius

Spreuk wêrtroch eat net mear wiet wurdt

Latyn: non = net, pluvius = reinêftich, rein-...

O

• Oppugno

Duell.

Lit eat (bygelyks op magyske mêd produsearre fûgels (sjoch 'Avis')) immen oanfalle

Latyn: oppugnare = fjochtsje/ stride tsjin eat

• Orchidea

Hjirmei kinst in boskje blommen te foarskyn tsjoene

In orchidee is in blom

P

• Paralitis

Duell.

Mei dizze spreuk kinst immen ferlamje mei in grutte, reade ljochtstriel

Âld-Gryksk: παραλύειν (paraluein) = ferlamje

• Permaninte plakbeswarring

Betsjoening ûnbekend

Lit eat foar altyd earne oan fêstkleevje

• Petrificus Totalus

Duell.

Lit immen hieléndal ferstiivje

Âld-Gryksk: πέτρα (petra) = stien, Ingelsk: petrify = ferstiivje, Latyn: totalus = hielendal

• Portus

In betsjoening om earne in Fiafia fan te meitsjen

Latyn: portare = bringe, porta = doar

• Prior incantato

Dizze spreuk lit sjen hokker spreuken koartlyn útsprutsen binne mei in wisp.

Latyn: prius = earder, incantare = in tsjoenspreuk útsprekke

• Priori Incantatem

Duell.

Tsjoensters

Wannear't twa tsjoenders mei-inoar fjochtsje (in tsjoendersduel) en harren wispen hawwe in selde kearn, kinne de wispen mei in ljochtstriel kontakt meitsje en kin ynienen it effekt fan 'prior incantato' ûntstean

Sjoch foar de etymology hjirboppe ('prior incantato')

• Protego

Duell.

Skyldspreuk

Hjirmei kinst dysels beskermje tsjin lytse flokken en betsjoeningen (net tsjin grutte flokken lykas de ûnferjoulike flokken), wêrby't de flok ek wjerkeatst wurde kin nei de fijân, wêrtroch't er sels ferflokt wurdt.

Latyn: protegere = beskermje/ferdigene

Fariaasjes:

Protego horribilis (tsjin oeribele flokken)

Protego totalum (tsjin alle flokken)

• Proteusbeswarring

Hjirtroch kinst in betsjoening oproppe wêrtroch in magysk ferbân ûntstiet tusken dingen: wannear't ien ding feroaret, feroarje alle dingen

Latyn: Proteus = god dy't himsels feroarje koe yn eat oars (stalferwikseling)

Q

• Quietus

Spreuk waarmee je luide stem (door de spreuk sonorus) weer normaal wordt.

Latyn: quietus = stil

R

• Reducio

Makket eat lytser en eat dat fergrutte is troch de betsjoening 'Engorgio', krijt syn gewoane grutte wer

Latyn: reducere = redusearje

• Reducto

Gruzelflok

Lit eat eksplodearje

Latyn: reducere = redusearje

• Reparo

Makket eat dat stikken is

Latyn: reparare = bymeitsje

• Relashio

Befrijt immen fan eat wêrtroch't er fêsthâlden wurdt

Ingelsk: release = befrije

• Renervatio

Hjirmei kinst immen wer by bewustwêze bringe

Latyn: re- = wer, nervus = û.o. krêft, enerzjy

• Repello Migeltum

Hâldt migels op ôfstân

Latyn: repellere = ferdriuwe, Frysk: migel = immen dy't net tsjoene kin

• Rictusempra

Duell.

Hjirmei kinst immen op magyske mêd kiizje, kidelje

Latyn: rictum = iepene mûle, semper = altyd

• Ridiculus

Duell. (tsjin in bûzeman)

Kinst tsjin in sjamme/bûzeman brûke. Wylst do de betsjoening útsprekst, moast oan eat grappichs tinke.

Latyn: ridiculum = om te laitsjen

S

• Salvio hexia

Kamûflaazjespreuk

Latyn: salvere = sûn wêze, Ingelsk: hex = flok

• Sanitato

Hjirmei kinst eat skjinmeitsje of opromje

Latyn: sanus = sûn, skjin

• Sectumsempra

Duell.

Asto dizze spreuk brûkst en mei dyn wisp swypkest, ferskine der bliedende wûnen dêr't dyn fijân rekke wurdt

Latyn: secare = fykje, repe, semper = altyd

• Serpensortia

Duell.

Tsjoent in slange út dyn wisp

Latyn: serpens = slang(e), sortire = earne útgean

• Silencio

Soarget derfoar dat immen net mear prate kin

Latyn: silere = swije

• Sonorus

Makket dyn lûd/stimme hurder

Latyn: sonorus = lûd meitsjend

• Specialis revelio

Kin eat dat ferside is, ûntbleatsje, bygelyks in betsjoening

Latyn: specialis = spesjaal, revelare = ûntbleatsje

T

• Tarantallegra

Duell.

Tapdûnssbetsjoening

Italjaansk: tarantella = in Italjaanske dûns

U

• Ûnfersteurberensspreuk*

Betsjoening ûnbekend

Makket eat (bygelyks in doar) lûdticht. Der kin ek neat mear troch

(* Yn 't Hollânsk: fnuikspreuk

W

• Waddiwasi*

Lit eat hurd weisjitte

• Wingardium Leviosa

Lit eat fleane

Latyn: levare = licht meitsje

• Wiis my de wei

Wynroasbetsjoening

Mei dizze betsjoening kinst dyn wisp brûke as kompas

(* Gommibommi yn 't Hollânsk

Y

'Yt slakken!'

• Yt slakken

Duell.

Lit immen slakken útspuie

Register: A - B - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - Y

Foar dizze wiki-side binne de boeken fan 'e Potterrige brûkt en in wurdboek Latyn (De Pinksterferzje).

Keppelings om utens

• Hollânske (mear útwreide) ferzje fan dizze wiki
• Ingelske (nóch mear útwreide) ferzje fan dizze wiki