Nijjiersbrân Volendam

De Nijjiersbrân Volendam wie in brân yn de nijjiersnacht fan de iuwwiksel, fan 2000 op 2001 yn Kafee de Hemel yn Volendam. By de brân kamen fjirtjin jongeren om it libben en mear as twahûndert jong-folwoeksen besikers fan it kafee rekken slim ferwûne.

Nijjiersbrân Volendam
Monumint op de kade ta neitins oan de brân
bysûnderheden
type ramp	brân
oarsaak	In boskjes stjerkes dat oanstutsen waard wêrnei't de krystfersiering op it plafond yn 'e brân fleach.
datum	1 jannewaris 2001
tiid	om 0.30 hinne
lân	Nederlân
provinsje	Noard-Hollân
gemeente	Edam-Volendam
plak	Volendam
statistiken
deaden	14
ferwûnen	250
lokaasje
Lokaasje fan it Kafee

Eftergrûn

Kafee de Hemel (ek wol 't Hemeltje) wie op de earste ferdjipping fan dykpân Haven 154 -156. Under oan 'e dyk wie de Wir War Bar fêstige. Yn it sûterrain wie kafee de Blokhut. 't Hemeltje wie in populêr feestkafee ûnder jongerein en sûnt Sinteklaas wie it folsleine plafond dekorearre mei krysttûken fan blauspar en krystljochtsjes. Foar it âldjiersfeest hiene har tachtich minsken oanmeld mar yn de rin fan de jûn rûn it tal besikers op oant trijehûndert persoanen en it kafee pûle út.

Oarsaak

De direkte oanlieding wie in pakje mei stjerkes dat om healwei ienen oanstutsen waard. It pakje joech in stekflam en troch de skrik waard er omheech hâlden tsjin de folslein útdrûge krysttûken oan it plafond. Trochdat de krystfersiering net ympregnearre wie mei in brânkearend middel fleagen de tûken fuortendaliks yn 'e brân.

De brânende massa kaam nei ûnderen yn it grôtfolle kafee, en feroarsake in fûle koarte brân wêrby't de temperatuer oprûn oant 500 °C mei in soad reek. De Krystferljochting raande fuort wêrtroch koartsluting ûntstie en it ljocht útfoel. De brân dôve troch in te koart oan soerstof binnen trije minuten.

Flechtrûtes

Troch it tekoart oan soerstof rekken minsken út de tiid en stroffelen oer elkoar by it flechtsjen, en kamen oant fjouwer leine oerinoar te lizzen. By it flechtsjen wie der alinne mar in slingertrep beskikber as flechtwei. De doar fan de needútgong hie in greep dy't ferkeard montearre wie en foarsjoen wie fan in ekstra balke. De ruten oan de foarkant wiene foarsjoen fan in traaljewurk wêrtroch't de besikers net fuort koene. Ek op de legere ferdjipping, dêr't de Wir War wie, wie in gebrek oan flechtrûtes, wêrby't minsken fan it dak oan de efterkant nei ûnderen sprongen.

Helpferliening

Om 0.38 oere kaam de earste melding binnen by de meldkeamer Ambulânsesoarch. Fiif minuten letter wiene de earste twa plysjeweinen teplak. De earste brânwachtauto en ambulânse arrivearren om 0.46 en 0.51 oere. Om 0.53 oere hinne besleaten de sintralisten ta opskaling. De situaasje wie gaoatysk en kommunikaasje mei de meldkeamer ferrûn yn it begjin muoisum. Omstanners hawwe holpen by de opfang fan de slachtoffers. In grut tal slachtoffers is ek sels nei it sikehûs gien of waard troch de plysje brocht. Om 3.40 oere hinne begûnen se in oersjoch te krijen fan it tal slachtoffers. Fan sawat 4.30 oere ôf begûn de ôfskaling fan de helpferliening en om likernôch 5.00 oere wiene alle ferwûnen evakuearre.

Slachtoffers

Fjirtjin minsken binne omkaam. Dêrneist waarden der 241 minsken opnaam yn in sikehûs, fan wa't 200 slim ferwûne wiene. De kapasiteit fan de brânwûnesintra yn Purmerein, Beverwyk, Grins, Utert en Rotterdam wie te lyts om alle ferwûnen te behanneljen. Dêrom waarden guon ferwûnen yn it bûtenlân ferplege, ûnder wa fjouwer yn Aken en in oantal yn Mechelen en Brussel.

Undersyk

By it ûndersyk nei de brân kaam nei foaren dat de eigener fan it kafee nei litten hie de krystfersiering te ympregnearjen mei in brânkearend middel. Ek wiene der te folle minsken oanwêzich yn in pân mei te min flechtwegen nei bûten. Oan ferskate feroarderingen fan de gemeente wie net foldien. Der waarden fragen steld oft de kontrôles troch de gemeente wol foldwaande útfierd wiene. De brân yn it kafee wie dan ek in oanlieding foar ferskerpe lanlike kontrôles nei brânfeiligens yn de hoareka.

Pastorale soarch

Jan Berkhout, pastoar fan de parochy fan de Sint-Vincentiustsjerke te Volendam, ferliende pastorale soarch oan de slachtoffers en neibesteanden. Sa gie er foar yn de útfearten fan de deadlike slachtoffers en besocht er ferwûne slachtoffers en harren famylje. Hy skreau letter it boek Pastoor van Volendam oer de brân.

Neisleep fan de brân

Frank IJsselmuiden, de doetiidske boargemaster fan Edam-Volendam, lei syn funksje del oanlieding fan de ramp, krekt as CDA-wethâlder W. Visscher. Hjoed de dei sit der in toeristyske organisaasje yn it part fan de WirWar en Kafee De Blokhut. Kafee De Hemel is bewarre bleaun en foar direkt belutsenen sûnt oktober 2020 te besykjen.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

(in) Reconstructie cafébrand Volendam door TNO en ingenieursbureau DGMR (argivearre) (ned) EO, 30-12-2020, Volendam 20 jaar later (ned) YouTube, NHnieuws, 1-1-2021 DOCUMENTAIRE, Daar praten we niet meer over - de cafébrand in Volendam (ned) Linda, 31-12-2020, 'Het plafond veranderde in een vuurzee. We zaten als ratten in de val', Column Simon Keizer, Argivearre op 27-10-2021. (ned) YouTube, RTL, 19-11-2015, Kees Tol openhartig over cafébrand Volendam CHANTAL BLIJFT SLAPEN Argivearre op 1-3-2020. (ned) Volkskrant, 6-1-2001, Bid maar een weesgegroetje, Argivearre op 12-4-2024. Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Kafeebrân Volendam fan Wikimedia Commons.