Petrus Thaborita

Petrus Jacobi Thaborita (latinisearre namme fan: Peter Jacobus fan Boalsert) (Boalsert, 1450 - dêre, 1527) wie in Frysk skiedskriuwer.

Syn heit wie Jakob Schuitmaker, syn namme kin dus ek skreaun wêze as Petrus Schuitmaker. Petrus is op lettere leeftyd yn it kleaster treden, wie widner en hie twa soannen. De efternamme hie hy krigen fan it kleaster Thabor by Snits, wêryn hy likebroer wie. Troch him is in kronologysk oersjoch makke fan nijsgjirrige saken út de histoarje fan Fryslân, gedeeltlik út oerlevering/âlde dokuminten, en gedeeltlik as eachgetuge. Yn haadsaak beskreaun hy de foarfallen yn de omkriten fan Snits, fan Boalsert oant Frjentsjer en Harns. De skiednis fan Fryslân begûn yn 781, omdat doe de kristening hast folslein wie. Syn lêste bydragen wiene út de winter fan 1520, doe't de blykber in soad snie fallen wie. In oare broer fan Thabor, Worp fan Thabor naam syn werk oer as skiedskriuwer.

Dizze likebroer skreau net altyd like konsekwint, earder fonetysk, yn de "âlde Dútse letter op lyts kwarto formaat". Tink om it brûken fan de "lange s", de "ſ".

Petrus Thaborita begjint mei:
In't Jaer ons Heren ſeuen hondert ende lxxxi doe ontfanc Vrieslant eerst dat Karſten ghelove, al eer een deel ende nae een deel.

De Slach by Warns:
In't iaer ons Heren M. CCC. xlv Grave Willem, die xix Grave van Hollant, als hij quam van Pruſen, ſoe vergaderde hy volc, ende toech in Westvrieslant, ende, daer die eerſte anlande quamen, beſochten ſie ſinte Olofs kerckhoff; dear nae quam die Grave an die eg van Sinte Oloff, ende wisted niet wat die anderen ghedaen hadden. Ende die Vrieſen quamen, ende ſloghen den Grave doet mit viii bearn roetzen, ende mit achttien ridderen, ende vyf hondert man, behalven die daar drencten.

De gedragingen fan Albrecht III fan Saksen yn de 17-jierrige besetting:
Item als die Frieſen dus iammerliken van Fraenker veriaecht ende geſlaghen waren, ſoe veruolchden des Hartoghen knechten die Vriesen, ende sloghense doet in die kercken, beyde in Oestergoe ende in Westergoe, ende namen die kelcken ende cyborien, mitte heilighe ſacramenten; ende die heilighe sacramenten worpen ſie mit onweerdicheit opder eerden, alſoe dat ſommighe heylige ſacramenten worden weder gheuonden, sommighe oec niet. Ende die heylige olye traden ſie mit voeten, ende smeerden hoer schoenen daer mede. Ende die gheſlaghen Frieſen foer Fraenker bleuen legghen onbegrauen acht daghen of meer; want niemant dorste ſyn doeden toe huys van anxte vanden knechten halen ende begraven.

Int iaer ons Heren xv hondert, doe lieten des Hartoghen onder heren twie Frieſen fanghen ende toe Fraenker brenghen, ende aldaer iammerlic ende onghehoerlic doden, als palen doert lyf iaghen ende druwen mit peerden, beneden int lyf ende bouen by den halſe weder wt, ende rechten ſie op byden weghe tusſchen Fraenker ende Harlinghen. Die ene man hiet Ewert Dragher van Sneeck ende Minna Bongher hiet die ander. Ende op een ander tyt doe paelden ſy noch twie of drie mannen.

Oer de dea fan Grutte Pier:
In dat ſelue iaer van 20 ſoe is gheſtoruen groet Pyer, op ſinte Lucas nacht. Van deeſe Pier was grote ſpraeck in Hollant, in Brabant ende in ander landen, van ſin grote ſtercheit ende gruwelicheit, ende van ſin grote oghen; ende ſy maectent groter dant was; mer noch tans wasſet een groet, ſwaert, man mit grote oghen, grote ſchouwer ende een groten baert, ende gruweliken van aenſyen, ſonderlingh als hy toernich was; ende hy was grof ende plompt van ſpraeck ende weſen; want hy en conſte nyet bequam ſpreken voert recht ofte voer heeren; mer mit ſin groue Fryeſche ſlaghen quaem hy mede vort, ende dat ghyngh hem alſoe plomp of, dat alle menſchen, die daer by ſtonden, worden beweghen tot lachgen; ende hy was froem ende fel op die vianden, mer hy was redelyk van herten als een Kerſten man.

Hans Willem Cornelis Anne Visser en Hendrik Amersfoordt hienen yn 1824 de beskikking oer de hânskreaune dokuminten fan Petrus, beskikber steld troch Mr Anton Reinhard Falck. Der is in soad muoite dien om ûnbekende wurden te ferklearjen, en soms is dit net slagge. Dit gehiel waard publisearre yn it "Archief voor Vaderlandse en ingezonderheid Vriesche geschiedenis, oudheid- en taalkunde". It earste diel 1 yn 1824 en it twadde diel yn 1827. Wêr't de orizjinele dokuminten fan Petrus/Peter bedarre binne is ûnbekend.