Sebastiaan (hillige)

Sint-Sebastiaan (* Milaan of Narbonne; † om 288 hinne yn Rome) wie in romeinsk soldaat. Sûnt de 4e iuw wurdt Sebastiaan as martelder en hillige fereare. Sawol de katolike as de otterdokske en guon protestantske tsjerken betinke de hillige.

Sebastiaan
hillige
Sint-Sebastiaan - modern oaljefarve-skilderij (2012) fan Albert Edwin Flury foar de San Gillio (Turyn).
persoanlike bysûnderheden
bertenamme	Sebastianus
nasjonaliteit	Romeinsk
bertedatum	ûnbekend
berteplak	Milaan of Narbonne
stjerdatum	±288
stjerplak	Rome
etnisiteit	Romeinsk
wurkpaad
berop	soldaat
funksjes	kommandant f.d.    Pretoriaanske Garde
hillichferklearring
sillich ferkl.	ûnbekend
hillich ferkl.	ûnbekend
fereare troch	Roomsk-Katolike Tsjerke Eastersk-Otterdokse Tsjerke Oriïntaalsk-Otterdokse Tsjerken Anglikaanske Tsjerke
hjeldei	20 jannewaris (R.-K.) 18 desimber (East.-Ott.)
hillichdom	Sint-Andréasbasilyk (Arthunkal)
attributen	bûn oan peal, pylder of beam, pylken (somtiden ek as soldaat mei spear en skyld)
patroan fan	soldaten, pestlijers, bôgesjitters, atleten, Negombo, R.-K. bisdommen Tarlac en Bacolod

Libben

Skryn fan Sint-Sebastiaan yn de San Sebastiano fuori le mura

Sebastiaan kaam mooglik út Súd-Frankryk en krige yn Milaan syn oplieding. Hy foege him as ofsier by de liifwacht fan keizer Diokletianus en Maksimianus. Fanwegen syn grutte prestaasjes waard er letter befoardere ta haadman fan de Praetoriaanske garde oan it keizerlike hof. Dêr manifestearre Sebastiaan him iepenlik as kristen en holp er kristenen yn need, lykas Markus en Marsellianus en Tiburtius dy't finzen sieten. Doe't Diokletianus fernaam dat Sebastiaan kristen wie, liet er him fan bôgesjitters delsjitte. Hja tochten dat er dea wie en lieten him lizze, mar in fromme widdo, de hillige Irene, dy't him ôflizze woe om him dêrnei te begraven, ûntdiek dat er noch libbe en lape him wer op. Nei't Sebastiaan wer by de tiid wie gyng er nei Diokletianus, dêr't er him op 'e nij ta it kristendom bekende. Diokletianus joech dêrnei it befel om Sebastiaan mei nei it sirkus te nimmen en him dêr dea te kneppeljen. It lyk fan Sebastiaan waard dêrnei yn de Cloaca Maxima smiten, in stedsrioel dy't op de Tiber útmûnet. Dêr waard er troch kristenen fûn, nei't er har yn in dream útlein hie wêr't syn lichem lei. De kristenen begroeven Sebastiaan yn de katakomben oan de Via Appia. Boppe it grêf waard al yn de 4 eiuw de tsjerke San Sebastiano fuori le mura boud, dêr't de reliken fan de hillige op 'e nij byset waarden.

Ferearing

Om't syn foarspraak al gau in ein makke oan de Pest fan Justinianus yn 680 yn Rome waard Sebastiaan oproppen tsjin de pest en oare epidemiën. Syn ferearing groeide benammen sûnt de 14e iuw, doe't de Swarte Dea Jeropa teheistsere. Hy is ek patroanhillige fan stjerrende minsken, izerhannelers, pottebakkers, túnkers, learloaiers, boarstelbynders, soldaten, kriichsynvaliden, wapensmeden, izer- en tinjitterijen, stienhouwers, jagers, lykdragers en boskarbeiders. Ek wurdt Sebastiaan oproppen tsjin de fijannen fan de Tsjerke.

Sint-Irene fersoarget mei har faam Sebastiaan (Hendrick ter Brugghen (1588–1629))

Ikonografy

De hillige is te herkennen oan de pylken dy't yn syn lichem stekke. It martlerskip fan Sebastiaan komt al fan de 5e iuw ôf yn de byldzjende keunst foar, benammen as soldaat mei in spear, skyld en pylken yn syn hân. Fanôf de gotyk wurdt benammen yn Dútske en Nederlânske foarstellings de klam lein op it mei wûnen oerdekte meagere lichem fan de hillige. Ek komt fakentiden in foarstelling foar mei bôgesjitters, wylst de hillige oan in beam bûn is. Ien fan de redenen foar de fernijing fan de ferearing fan hilligen nei de midsiuwsen wie it suskesfol oanroppen fan de hillige tsjin de pest yn Rome nei 1348. Yn de renêssânse wurdt Sebastiaan dan as in stânfêstich ikoan fan manlike, adonis-eftige skientme útbylde.

LGBT

Sint-Sebastiaan is yn homoseksuele rûnten in populêre hillige. De kombinaasje fan syn sterke, neakene lichem, de symbolyk fan de pylken dy't syn lichem binnendringe en syn antlit fol langstme hawwe keunstners iuwen yntegrearre en sette yn de 19e iuw ek in earste homokultus yn gong.

Feestdagen

• Katolike tsjerken: 20 jannewaris
• Protestantske tsjerken: 20 jannewaris
• Otterdokske tsjerken: 24 oktober, 18 desimber.

Ofbylden

• 
  Peter Paul Rubens
• 
  ± 1577, El Greco
• 
  1623, Gerrit van Honthorst
• 
  ± 1677 Giovanni Battista Carlone (1603–1684)
• 
  1815, Johann Friedrich Overbeck (1789–1869)
• 
  1921, Erzsébet Korb

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: de:Sebastian (Heiliger) Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Saint Sebastian fan Wikimedia Commons.