Fiktoariamar
De Fiktoariamar (Ingelsk: Lake Victoria; Swahily: Victoria Nyanza) is de grutste mar fan Afrika en de op ien nei grutste swietwettermar op ierde. Hy leit yn East-Afrika tusken de steaten Tanzania, Uganda en Kenia yn. Mei in oerflak fan 69.484 km² is it ûngefear sa grut as it eilân Ierlân. De Fiktoariamar is de boarne fan de Fiktoarianyl. De mar is net sa djip, heechút 81 meter. It grutste eilân is mei 560 km² it Ukerewe-eilân. Yn de mar lizze in grut tal lytsere eilannen.
De Fiktoariamar waard yn 1858 ûntdekt (alteast foar de westerske wrâld) troch de Britske ûntdekkingsreizger John Speke. De mar krige har namme ta eare fan keninginne Fiktoaria, de destiidske kenininginne fan it Feriene Keninkryk. De Fiktoariamar is geologysk besjoen in tige jong mar fan mar sa'n 500.000 jier âld. Der binne oanwizings dat de mar 14.700 jier lyn folslein opdrûge. Doe't it wetter wer weromkaam waard de mar befolke mei fisken út de rivieren. Dy pasten har gau oan en der ûntstie in lytse evolúsjonêre eksploazje wêrút in tige rike fauna ûntstie. Yn de Fiktoariamar libje sa'n 2500 ferskillende fisksoarten (wylst hiel Europa mar goed 200 soarten swietwetterfisken hat). De mar wurdt dêrom as in tige populêr modelsysteem en ûndersyksobjekt yn de evolúsjeteory beskôge.
De rike fauna is lykwols foar in grut part ferdwûn. Yn de jierren fyftich waard de nylbears, in grutte rôffisk, yn de mar útsetten om de fiskfangst te befoarderjen. Nei 20 jier wie der in hommelse eksploazje fan de nylbearspopulaasje. De fisk fersprate him sa hurd dat in grut part fan de fisksoarten (benammen de cichliden) yn de mar útstoarn is. De biolooch Tijs Goldschmidt die der ûndersyk nei. De nylbears wurdt massaal fongen troch de lokale befolking en nei bewurking yn fabriken oerflein nei Europa. Fanwege dizze hannel en it ekstra wurk foar de earme befolking prakkeseart Tanzania der net oer om de fisksoarte út te rûgjen, wat de problemen yn de streek seker net foarúthelpt. Mar de lokale befolking profitearret hielendal net fan dizze hannel en libbet yn earmoede en hongersneed. Yn de mar swimme fierder in soad nylhoarsen. It kjifdier Pelomys isseli komt allinnich foar op inkele eilannen yn de mar.
De Fiktoariamar is de op ien nei wichtichste boarne fan wetter foar de Nyl omdat de mar it reinweter sammelt fan de rivieren dy't der yn útkomme. Dizze rivieren rinne fanút westlik Kenia, it noarden fan Tanzania, Boerûndy en Rwanda.
 |
Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Lake Victoria fan Wikimedia Commons. |
