Aleksander Koltsjak
Aleksander Vasilevitsj Koltsjak (Russysk: Александр Васильевич Колчак; transliterearre Aleksandr Vasiljevitsj Kotsjak; berne op 16 novimber 1874 yn Aleksandrovskoje (Sint-Petersburch) – ferstoarn op 7 febrewaris 1920 yn Irkûtsk) wie in Russyske admiraal ûnder de tsaar en polityk en militêr lieder fan de Witen yn de Russyske Boargeroarloch.
Karriêre bewurkje seksje
Koltsjak waard yn in militêr fermidden berne en oplaat foar in karriêre yn 'e Russyske Keizerlike Marine. Hy tsjinne fan 1895 oant 1899 yn Vladivostok en waard dêrnei stasjonearre yn Kronstadt. Yn 1900 gie er as hydrolooch op in Poalekspedysje. Yn de Russysk-Japanske Oarloch (1905) hie er it befel oer in kruser, wêrmei't er ûnder oaren by it belis fan Port Arthur ferskate Japanske skippen sinke liet. Nei de Russysk-Japanske Oarloch levere er in wichtige bydrage oan de weropbou fan de Russyske float, dy't doe foar in grut part ferneatige wie. Yn de Earste Wrâldkriich wied er in betûft organisator en waard er promovearre ta fise-admiraal en kommandant fan de Swarte See Float.
Revolúsje en boargerkriich bewurkje seksje
Nei de Febrewarisrevolúsje fan 1917 wiisde Koltsjak op in gearkomste fan it tydlike regear op de demoralisaasje fan it leger en hy rôp op ta mear dissipline yn it lân. Konservative krêften besochten him te oertsjûgjen om it liederskip yn Ruslân oer te nimmen, mar doe't premier Kerenski dêr aan fan krige, joech er him de rie it lân te ferlitten. Yn augustus 1917 gie Koltsjak oer Ingelân nei Amearika.
Nei de Oktoberrevolúsje gie Koltsjak oer Japan en Mantsjoerije werom nei Ruslân nei Vladivostok. Dêr liet er himsels útroppe ta lieder fan it Tydlike Regear fan Autonoom Sibearje, dat trekken fan in diktatuer hie. Mei westerske stipe rekrutearre Koltsjak in grut leger om de striid oan te gean mei de bolsjewiken. Yn it earstoan helle Koltsjak wichtige súksessen, hy oermastere Omsk en Kazan by de Wolga en lei beslach op in ûnbidich soad tsaregoud. Yn april 1919 lykwols wisten de Readen him by Samara ûnder lieding fan Frûnze in swier ferlies ta te bringen. Dat hie te meitsjen troch te lange befoarriedingslinen, in tekoart oan betûfte ofsieren en it morele ferfal yn de troepen. Omsk tilde yn de tiid fan de Wite besetting op fan de korrupsje, kasino's en hoerehûzen. Ek Koltsjek sels wenne dêr mei in minnares, wylst syn frou en soan harren yn Parys mar rêde moasten. Troch harren hâlden en dragen foar de befolking oer slaggen de Witen der boppedat net yn om de ynwenners foar harren te winnen. Der binne ek skiedkundigen dy't ornearje dat Koltsjak eins te betiid de striid oangie, dat de troepen eins noch net ree wiene en dat er better wachtsje kind hie oant Denikin fanút de Oekraïne in twadde front iepene hie. Yn 'e simmer fan 1919 wist de reade maarskalk Tûchajevski troch de Oeral hinne te brekken en nei't de Witen Omsk yn 'e hjerst op moasten jaan, lutsen Koltsjak syn troepe har werom nei it Fiere Easten, meast te foet troch Sibearje.
Ferrie en feroardieling bewurkje seksje
Op 4 jannewaris 1920 tsjinne Koltsjak syn ûntslach yn reizge mei in divisy fan it Tsjechyske Legioen nei Irkûtsk, dy't him tasein hiene him oan de alliearde gesantskippen oer te dragen. De Tsjechen holden harren lykwols net oan harren wurd en droegen him oan de bolsjewiken oer. Nei alle gedachten brûkten hja Koltsjak en it tsaregoud om harrensels dêrmei in feilige trochtocht nei Vladivostok te besoargjen.
Koltsjak waard op 21 jannewaris troch in bolsjewistyske kommisje fan fiif man ûnderfrege, op 6 febrewaris ta de dea feroardiele en de oare moarns deasketten. Syn lichem waard yn it wetter ûnder it iis fan 'e rivier de Angara smiten.
Ferskaat bewurkje seksje
Yn novimber 2004 waard ta syn neitins yn Irkûtsk in monumint ûnthulle.
Begjin oktober 2008 waard oer de lêste jierren fan it libben fan Koltsjak in film ûnder de titel "Admiral" (Russysk: Адмиралъ) ûnder regy fan Andrej Kravtsjûk útbrocht.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
Tragedie van een volk; de Russische Revolutie 1891-1924, Amsterdam/Antwerpen, 1996
|
