Alexandre de Rhodes

	Alexandre de Rhodes
	Alexandre de Rhodes
	persoanlike bysûnderheden
berne	15 jannewaris 1591
berteplak	Avignon
stoarn	5 novimber 1660 (69 jier)
stjerplak	Isfahan
etnisiteit	Frânsk
	wurkpaad
berop/amt	Jezuïtysk geastlike
aktyf as	misjonaris, leksikograaf
bekendste ; wurk(en)	Dictionarium Annamiticum Lusitanum et Latinum

Alexandre de Rhodes (Avignon, 15 jannewaris 1591 - Isfahan, 5 novimber 1660) wie in jezuyt, misjonaris en leksikograaf yn de 17e iuw. Hy wie de makker fan Dictionarium Annamiticum Lusitanum et Latinum, it earste trijetalige Fjetnameesk-Portugeesk-Latynsk wurdboek, dat yn 1651 yn Rome publisearre waard.^[1]^[2]

Libben en wurk

Alexandre de Rhodes waard berne yn Avignon, no yn Frankryk. Hy sluet him as novise oan by Jezuïten yn Rome op 24 april 1612 om syn libben te wijen oan de missy. Om 1619 hinne kaam er oan yn Yndosina. Yn 1615 wie der in Jezuïtyske missypost stichte yn Hanoi; Rhodes kaam dêr yn 1620 oan. Hy libbe tsien jier yn rûnten om- en oan it hof yn Hanoi ûnder it bewâld fan Trịnh Tùng en Trịnh Tráng. Rhodes studearre tolve jier by de Jezuït Francisco de Pina yn Fjetnam. Yn 1624 waard er nei East-Ynje stjoerd; hy arrivearre yn Cochin-Sina op in boat mei kollega Jezuït Girolamo Maiorica. Yn 1627 ferfear er nei Tongking yn Fjetnam dêr't er oant 1630 wurke oant er twongen waard om fuort te gean. Hy waard ferballe út Fjetnam yn 1630 mei 't Trịnh Tráng yn noed siet oer it fersprieden fan it katolisisme yn syn ryk. Rhodes hat sein dat er mear as 6.000 Fjetnamezen bekearde.

Fan Fjetnam gie Rhodes nei Makau, dêr't er tsien jier tahold. Dêrnei gie er werom nei Fjetnam en sette him nei wenjen yn it lân fan de Hearen fan Nguyễn om Huế hinne. He wie seis jier yn dat part fan it lân oant er yn ûngenede foel fan de hear Nguyễn Phúc Lan en er ta de dea feroardield waard.

Dat fonnis waard lykwols omset yn ferballing en Rhodes wie werom yn Rome yn 1649. Hy pleite dêr foar mear jild foar katolike missys nei Fjetnam en om dat klear te krije oerdreau er de ferhalen oer de natuerlike rikens dy't dêr te finen wêze soe. Alexandre de Rhodes syn pleidoai late letter ta it stichtsjen fan de Paryske Feriening foar Bûtenlânske Missys yn 1659. Doe't sawol de Portugezen as de paus gjin ynteresse foar it projekt sjen lieten slagge it Alexandre de Rhodes, mei tastimming fan Paus Aleksander III en fyn de sekuliere geastliken François Pallu en Pierre Lambert de la Motte út Parys ree om as apostolysk fikarissen nei it Fiere Easten útstjoerd te wurden; sy wiene de earste leden fan de Paryske Feriening foar Bûtenlânske Missys.^[3]^[4]^[5]

Alexandre de Rhodes sels waard nei Perzië stjoerd, ynstee fan nei Fjetnam. Rhodes stoar yn de âldens fan Isfahan, Perzje yn 1660.

Wurken

Relazione de' felici successi della Santa Fede predicata da' Padri della Compagnia di Giesu nel Regno di Tunchino, 1650
Dictionarium Annamiticum, Lusitanum, et Latinum ope sacrae congregationis de propaganda fide in lucem editam ab Alexandro de Rhodes e Societate IESU, eiusdemque Sacrae Congregationis Missionario Apostolico, Rome 1651.
Tunchinensis historiæ libri duo, quorum altero status temporalis huius regni. altero mirabiles evangelicae praedicationis progressus referuntur. coeptae per patres Societatis Jesu, ab anno 1627 ad annum 1646, Lyon 1652
Histoire du Royaume de Tunquin, et des grands progrez que la predication de l'evangile y a faits en la conuersion des infidelles. Depuis l'année 1627. iusques à l'année 1646. / 1652 Relation des progrez de la foy au Royaume de la Cochinchine vers les derniers quartiers du Levant, 1652
Sommaire des divers voyages, et missions apostoliques, du R. P. Alexandre de Rhodes ... à la Chine, & autres royaumes de l'Orient, auec son retour de la Chine à Rome. Depuis l'année 1618 jusques à l'année 1653, 1653
La glorieuse mort d'André catechiste de la Cochinchine, qui a le premier versé son sang pour la querelle de Iesus-Christ, en cette nouuelle Eglise, Parys 1653
Histoire de la vie et de la glorieuse mort de cinq peres de la Compagnie de Iesus, qui ont souffert dans le Iapon. Auec trois seculiers, en l'année 1643, 1654
La glorieuse mort d'André catechiste de la Cochinchine, 1654
Divers voyages du P. Alexandre de Rhodes en la Chine, & autres Roiaumes de l'Orient, auec son retour en Europe par la Perse & l'Armenie, 1666

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

↑ Wörterbücher: Ein Internationales Handbuch Zur Lexikographie by Franz Josef Hausmann, s.2583 [1]
↑ Researches Into the Physical History of Mankind By James Cowles p.501 [2]
↑ Viet Nam By Nhung Tuyet Tran, Anthony Reid s.222
↑ An Empire Divided by James Patrick Daughton, s.31
↑ Asia in the Making of Europe, s.229–230

[1] Wörterbücher: Ein Internationales Handbuch Zur Lexikographie by Franz Josef Hausmann, s.2583 [1]

[2] Researches Into the Physical History of Mankind By James Cowles p.501 [2]

[3] Viet Nam By Nhung Tuyet Tran, Anthony Reid s.222

[4] An Empire Divided by James Patrick Daughton, s.31

[5] Asia in the Making of Europe, s.229–230

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Alexandre de Rhodes

Alexandre de Rhodes
persoanlike bysûnderheden
berne	15 jannewaris 1591
berteplak	Avignon
stoarn	5 novimber 1660 (69 jier)
stjerplak	Isfahan
etnisiteit	Frânsk
wurkpaad
berop/amt	Jezuïtysk geastlike
aktyf as	misjonaris, leksikograaf
bekendste wurk(en)	Dictionarium Annamiticum Lusitanum et Latinum