Aldemerk

Aldemerk (Nederlânsk en offisjeel: Oldemarkt; Stellingwerfsk: Ooldemark; pleatslik ek wol: Oldemaark), is in doarp yn de gemeente Stienwikerlân yn de provinsje Oerisel en grinzget tsjin Fryslân oan. Yn it ferline wie it doarp in selsstannige gemeente doe't er yn 1973 ta de gemeente Iselham foege waard. De bynamme foar de Aldemerksters is 'stoepeskiters'.

Aldemerk
Herfoarme tsjerke fan Aldemerk
Emblemen
Bestjoer
Lân	Nederlân
Provinsje	Oerisel
Gemeente	Stienwikerlân
Sifers
Ynwennertal	2.610 (1 jannewaris 2023)
Oerflak	9,88 km² wêrfan 9,62 km² lân 0,18 km² wetter
Befolkingsticht.	264 ynw. / km²
Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	52° 49' N 5° 58' E
Offisjele webside
https://oldemarkt.info/
Kaart

Aldemerk hat 2.610 ynwenners (1 jannewaris 2023).

Skiednis

Aldemerk ûntstie yn de 13e iuw as hannelsdelsetting op in opwurpen hichte de Bûterberch, dêr't bûter ferhannele waard. It plak waard yn ferskate staveringsfoarmen neamd: 1448 den Olden markt, 1478 de Oldemarct, 1579 Oldemerct, 1624 den Oldenmerckt, 1665 Olde Markt, 1867 Oldemarkt; en betsjut "de âlde merk". It hie oarspronklik Dodovene (1336), "fean fan de persoan Dodo' hjitten.

It plak lei yn it doarpsgebiet fan Paasloo, dat doe noch wichtiger wie. Yn 1338 mochten de ynwenners fan biskop fan Utert, Jan fan Diest tastimming in tsjerke te bouwen. Dat wie in dochtertsjerke fan de Sint-Klemenstsjerke fan Stienwyk. Sûnt 1438 mochten der yn Aldemerk twa jiermerken en in wykmerk holden wurde. It plak krige suver in stedske ûntwikkeling. It wie lykwols al te let offisjeel noch stedsrjochten te krijen. Yn 1438 mochten de bewenners har eigen kapel bouwe, dy't yn 1489 de karspelrjochten fan dy fan Paasloo oernaam. De tsjerke waard wijd oan de hillige Nikolaas.

It hannelsplakje bloeide yn de 17e iuw, mar by de Frânske besetting kaam de hannel stil te stean. It belang fan de merke naam neitiids hieltyd mear ôf. Yn de 19e iuw waard úteinset mei it ferpachten fan parten fan it merkplein. Yn de 1860-er jierren wie it folslein dien mei de merke doe't it spoar oer rivaal Wolvegea lein waard en dat plak in stasjon oan dat spoar krige, en sadwaande wie it dien mei de hannel yn Aldemerk.

Yn 1811 ûntstie de gemeente Aldemerk troch it gearfoegjen fan de karspel Iselham, Paasloo, De Hare en Aldemerk. Yn 1973 waard dy gemeente mei de gemeenten Blankenham en De Kúnder gearfoege ta de gemeente Iselham. Yn 2001 waard dy gemeente gearfoege mei de gemeenten Brederwiede en Stienwyk ta de nije gemeente Stienwikerlân.

It besjen wurdich

• Roomsk-katolike Sint-Willibrordustsjerke
• Herfoarme tsjerke
• Monuminten oan de Haadstrjitte
• Veerhuis

Mienskip

It Pleatslik Belang Aldemerk beherttiget de belangen fan de mienskip. Multyfunksjoneel Sintrum [1] mei sporthal is it moetingsintrum fan it doarp.

Tsjerken

• Herfoarme gemeente Aldemerk-Paasloo
• Roomsk-katolike parochy Kristoffel Stienwikerlân

Skoallen

• Iepenbiere basisskoalle De Slinge
• Katolike basisskoalle Sint-Bernardusskoalle
• Bernesintrum De Ark

Eveneminten

• Alle jierren wurde op Himelfeartsdei yn Aldemerk de ferneamde Lambertusfeesten hâlden, mei de Lambertusmerk, dêr't tûzenen minsken op ôfkomme.
• Weerribben Fair
• Aldemerker doarpsfeest
• Sidekicks Session, dêr't muzykgroepen út Aldemerk en omkriten op in sneon yn desimber byinoar komme te spyljen.

Ferienings

• Fuotbalklup FC Oldemarkt
• Badminton Oldemarkt
• Sportferiening Sport vereent Oldemarkt
• Foljebalklup DIOS
• Muzykferiening Oldemarkter Fanfare
• Popkoar Pop in de kop

Ofbylden

• 
  Sint-Willibrordustsjerke
• 
  Monuminten oan de Haadstrjitte
• 
  Veerhuis
• 
  De bûterkeapers troch Carla Wiersma oan de Merkplein

Keppeling om utens

• Hiemside fan Aldemerk

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Noaten Boarnen Aldemerk yn Plaatsengids Argiven gemeente Aldemerk Gemeente-argyf Stienwikerlân

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Aldemerk fan Wikimedia Commons.