In stomme, swijende of stille film is in film dêr’t allinnich it byldsynjaal yn foarkomt. Earst yn 1927 waard it mei de yntroduksje fan de lûdsfilm mooglik om lûd en byld syngroan ôf te spyljen.

Om it missen fan lûd op te heinen, kamen yn in stomme film teksten foar dy’t de situaasje op it skerm ferdúdliken of de dialooch werjûne. Ek ûndertiteling wie noch net mooglik, dus de filmbylden waarden ôfwiksele mei skermfoljende buordsjes dêr’t de tekst op stie; de tuskentitels.

Soms waard in eksplikateur brûkt, immen dy’t sei wat sein waard en dy’t begeliedende lûden makke. Sa’n eksplikateur wie in artyst op himsels. As yn de film bygelyks immen in moter oanslingere, dan draaide de eksplikateur mei in rattel. Foel der wat, dan sloech de eksplikateur in klappende stôk op ‘e tafel, de slapstick, dy’t syn namme oan dit sjenre film joech. In goede eksplikateur wist sekuer hoe’t de film gie, sadat er op ‘e tiid de helpmiddels foarhannen hie om lûden mei te meitsjen. Fierder waard de film faak mei muzyk begelaat troch in (lyts) orkest dat yn in orkestbak siet, sa leech dat it publyk har net seach, mar se sels it skerm noch wol sjen koene of gewoan njonken it skerm. Fan in hielendal stomme film hat dêrom winlik nea echt sprake west.

In soad grutheden fan de stomme film seagen nei de yntroduksje fan de lûdsfilm in ein oan harren filmkarriêre kommen; de aktearstyl fan de stomme film wie foar in grut part net geskikt foar in lûdsfilm. Akteurs mei in lange karriêre yn de stomme film hiene faak muoite mei de omskeakeling. Se bleaune tefolle oan it âlde hingjen, in troch lichemstaal en gesichtsútdrukkings útmakke aktearstyl. Yn oare gefallen kompinsearren se krekt tefolle, wat in ‘stiif’ resultaat opsmiet, of se hiene muoite mei de timing wêrtroch petearen net floeiend ferrûnen.

Lûdsfilms blieken minder maklik te ferkeapjen oan oare lannen troch de taalbarriêre. By de stomme films wie it mar in kwestje fan it ferfangen fan de tuskentitels, by de lûdsfilm wie dat problematysker. Inkeld keazen se derfoar om in film tagelyk yn twa of mear talen op te nimmen, bygelyks Der blaue Engel (1930) dy’t yn it Dútsk en it Ingelsk opnommen waard.[1]

Inkelde grutheden fan de stomme film bewurkje seksje

Yn Nederlân (of ôfkomstich út Nederlân):

Inkelde stomme films bewurkje seksje

mei regisseur en jier:

Boarnen, noaten en referinsjes bewurkje seksje

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  1. "Der Blaue Engel (1930)", Films de France (2005)