Kodeks Roarda: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
LNo edit summary |
|||
Rigel 6:
Wa't it boek gearstalle litten hat is ek net helder. De earste besitter wie lykwols [[Karel fan Roarda]], dy't healwei de [[17e ieu]] [[grytman]] wie fan [[Idaarderadiel]] en (ek) lid fan Deputearre Steaten. As lid fan in aadlik Frysk [[haadling]]engeslacht, is it mooglik, mar net wis, dat it wetboek al oardel ieu famyljebesit wie.
Karel fan Roarda (†1670) hat de kodeks oan [[Simon Abbes Gabbema]] ([[1628]] – [[1688]]), lânshistoarjeskriuwer fan de provinsje Fryslân, jûn (of ferkocht). Nei de fêstiging fan it sintraal gesach troch hartoch [[Albrecht III fan Saksen|Albrecht fan Saksen]] yn [[1498]], wie der in ein komd oan de ieuwen fan de [[Fryske Frijheid]], it tiidrek wêryn't de Friezen gjin inkel gesach, [[lienheer]] of lânsman erkenden útsein de [[List fan keizers fan it Hillige Roomske Ryk|keizer]]. Se wiene oant dan frij harren eigen rjochtspraak te regeljen en basearren dat op ieuwenâlde útgongspunten. It mei dúdlik wêze dat in histoarikus as Gabbema in de 17e ieu mear oan it boek hie as in grytman as Fan Roarda. ▼
[[Ofbyld:Codexcover.jpg|thumb|left|300px]]
▲Karel fan Roarda (†1670) hat de kodeks oan [[Simon Abbes Gabbema]] ([[1628]] – [[1688]]), lânshistoarjeskriuwer fan de provinsje Fryslân, jûn (of ferkocht). Nei de fêstiging fan it sintraal gesach troch hartoch [[Albrecht III fan Saksen|Albrecht fan Saksen]] yn [[1498]], wie der in ein komd oan de ieuwen fan de [[Fryske Frijheid]], it tiidrek wêryn't de Friezen gjin inkel gesach, [[lienheer]] of lânsman erkenden útsein de [[List fan keizers fan it Hillige Roomske Ryk|keizer]]. Se wiene oant dan frij harren eigen rjochtspraak te regeljen en basearren dat op ieuwenâlde útgongspunten. It mei dúdlik wêze dat in histoarikus as Gabbema in de 17e ieu mear oan it boek hie as in grytman as Fan Roarda.
Der is in lakune yn de skiednis fan de Kodeks Roarda fan it momint ôf dat Gabbema it yn besit hie oant de folgjende foarsitter, [[Petrus Wierdsma]] ([[1729]] - [[1811]]). It is mooglik dat ds. Johannes van der Waeijen, de opfolger fan Gabbema, it boek as ûnderdiel fan de profesjonele neilittenskip fan Gabbema oernomd hat.
Neffens de Ljouwerter stedshistorikus [[Wopke Eekhoff]] yn in lêzing foar it [[Provinciaal Friesch Genootschap ter Beoefening van Friesche Geschied-, Oudheid- en Taalkunde|Frysk Genoatskip]] yn [[1854]], is it ûnwierskynlik dat Petrus Wierdsma it boek urven hat: syn heit wie arts en Petrus wie notaris/rjochtsgelearde.<ref>W. Eekhoff, 'Voorlezing over het leven van Petrus Wierdsma en zijne verdiensten omtrent de geschiedenis en letterkunde van Friesland', ''De Vrije Fries'' 8 (1859) 1-47</ref> Eekhoff wit ek te fertellen dat Petrus Wierdsma boeken en kodeksen oernomd hat út de neilittenskip fan Werumeus, Halsema, Heringa en oaren, mar oft de Kodeks Roarda hjir tusken siet, is net bekend.
| |||