Aras (rivier)

De Aras of Araks (Armeensk: Արաքս, Azerbeidzjaansk: Araz, Koerdysk: Erez, Perzysk: ارس, Turksk: Aras Nehri) is mei in lingte fan 1.072 km de langste sydrivier fan 'e Koera yn Súdwest-Aazje.

Aras Արաքս, Araz, Erez, ارس, Aras Nehri
De Aras yn it Armeensk-Iraanske grinsgebieet
geografy
lân	Turkije Armeenje Azerbeidzjan Iran
ûntspringt yn	súd fan Erzurum yn it Bingölberchtme
lokaasje boarne	39°20'N 41°19'E
mûnet út yn	Koera → Kaspyske See
lokaasje mûning	40°1'N 48°27'E
sifers
lingte	1.072 km
ferfal	2.516 m
ôfwetteringsgeb.	102.000 km²
kaart

Ferrin

Çobandedebrêge by Erzurum.

De boarne fan 'e Aras leit yn Turkije yn East-Anatoalje, súd fan 'e stêd Erzurum yn it Bingölberchtme. Fan 'e boarne streamt de rivier nei it easten noardlik by de Ararat lâns om dan de lânsgrins mei Armeenje te foarmjen. Letter is de rivier ek de grinsrivier tusken Iran en de Azerbeidzjaanske eksklave Nachitsjevan en tusken Iran en Armeenje resp. Azerbeidzjan. Yn Azerbeidzjan streamt de rivier troch de Mugansteppe en mûnet er lang om let yn 'e benedenrin fan 'e Koera út, dy't letter yn 'e Kaspyske See útmûnet.

Idintifikaasje mei de Bibelske rivier Gihon

De egyptolooch David Rohl giet der fan út dat de Aras de Gichon is, dy't neffens it Bibelboek Genesis ien fan 'e fjouwer rivieren wie, dy't syn boarne yn 'e Hôf fan Eden hie. Rohl toant mei in dokumint út de tiid fan 'e islamityske ynvaazje yn Perzje oan, dat de rivier oant yn 'e 7e iuw as Gyhun bekend stie. De âlde namme fan it gebiet oan 'e Gyhun wie Kush, in namme dy't ek yn it Bibelske skeppingsferhaal neamd wurdt. Oant de dei fan hjoed is yn 'e krite in berchrige mei de namme Kuscha-Dagh (Berch fan Kusch).

Russysk-Perzyske grinsrivier

Nei de Russyske-Perzyske kriich yn 'e jierren 1804-1813 waard de Aras mei de benedenrin fan 'e Koera fan 'e Kaspyske See oant de hjoeddeiske eastlike grins fan 'e Azerbeidzjaanske eksklave Nachitsjevan de noardlike grins fan Perzje mei it Russyske Keizerryk. Nei de Russysk-Perzyske kriich fan 1826-1828 waard de rivier ek fierder nei it west de noardlike grins fan Perzje mei it Russyske Keizerryk, wylst yn it easten oan 'e Kaspyske See de grins fierder nei it suden op 'e hjoeddeiske grins fan Azerbeidzjan en Iran ferskode.

Enerzjyopwekking

Giz Galasi-dam.

Op it plak dêr't de rivier in grins foarmet tusken Azerbeidzjan en Iran hawwe beide lannen mienskiplike wetterkrêftsintrales boud. By de iepening fan 'e tredde wetterkrêftsintrale fan Giz-Galasi op 19 maaie 2024 stoarte nei de seremoanje op 'e weromreis ien fan 'e trije Iraanske helikopters del mei dêryn û.o. de Iraanske presidint Ebrahim Raisi en de Iraanske minister fan Utlânske Saken Hossein Amir-Abdollahian. Njonken de presidint en de minister fan Binnenlânske Saken kamen noch sân oare ynsittenden om it libben.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan 'e Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: de:Aras (Fluss) (ferzje 01.11.2024) Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Aras River fan Wikimedia Commons.