Weachlingte

Weachlingte is in begryp út 'e natuerkunde wêrmei't de tiid of romte beskreaun wurdt tusken twa opinoar folgjende weagen fan in periodyk ferskynsel. Oars sein: it is de ôfstân tusken twa opinoar folgjende punten mei deselde faze yn in weachpatroan, lykas de toppen fan in sinusfoarmige weach. In weach is yn 'e natuerkunde in patroan dat himsels oanhâldend werhellet, lykas by elektromagnetyske strieling of in lûdstrilling. De weachlingte wurdt metten yn meter (m), en wurdt wittenskiplik ornaris werjûn mei as symboal de Grykske letter lambda: $\lambda$.

In skematyske werjefte fan it begryp weachlingte (golflengte). De weachlingte fan in periodyk wurdt metten tusken in oerien-kommend punt fan twa opinoar folgjende weagen.

Weachlingte en frekwinsje

Ynstee fan 'e lingte fan ien werhelling yn it weachpatroan (de weachlingte) wurdt ek wol de frekwinsje metten: it tal werhellings fan 'e weach yn ien sekonde. Dat wurdt oanjûn yn hertz (Hz). As men útgiet fan in sinusfoarmige weach dy't beweecht mei in konstante faasje, is de weachlingte omkeard proporsjoneel oan 'e frekwinsje: weagen mei hegere frekwinsjes hawwe in koartere weachlingte, en weagen mei in langere weachlingte hawwe in legere frekwinsje. De weachlingte hinget ôf fan it medium (bgl. fakuüm, lucht of wetter) dêr't in weach him trochhinne fuortbeweecht. Der bestiet in direkte relaasje tusken de weachlingte $\lambda$ (yn m), de frekwinsje $f$ (yn Hz) en de fuortplantingsfaasje $v$ fan 'e weach (yn m/s) yn it belutsen medium:

$\lambda ={\frac {v}{f}}$

Ek tusken de weachlingte en it weachgetal bestiet in direkt ferbân: it weachgetal is omkeard evenredich oan 'e weachlingte.

Tapassings

gammastrieling - röntgenstrieling - ultrafiolet ljocht - sichtber ljocht - ynfraread ljocht - mikroweagen - radioweagen
← hegere frekwinsjes                                                          langere weachlingten →

De weachlingte is in wichtige parameter yn 'e beskriuwing fan weachferskynsels. Sa spilet dizze grutheid in rol fan betsjutting by natuerkundige fenomenen as Rayleighferstruiïng, diffraksje en de Airy-skiif. Op it mêd fan systemen dy't ôfbyldings meitsje, kin oer it algemien steld wurde dat it maksimaal oplossend fermogen rjocht evenredich is mei de brûkte weachlingte. Dat spilet bygelyks in rol by optyske opslachmedia, lykas de cd, de dvd en de blu-rayskiif, wêrby't troch in almar tanimmende ynformaasjetichtens in koartere weachlingte fan ljocht nedich is om sokke media út te lêzen. Foar cd's is dat ynfraread (~780 nm), foar dvd's read (~650 nm) en foar blu-rayskiven blau (~400 nm).

De weachlingte fan lûd spilet ûnder mear in rol yn 'e werjefte fan lege toanen yn lytse romtes. Dat is wat om rekken mei te hâlden by it ûntwerpen fan bgl. blaasynstruminten.

Yn 'e radiotechnyk waard de weachlingte foarhinne brûkt om oan te jaan wêr't in radiostjoerder op 'e ôfstimskaal te finen wie. Dat komt werom yn it gebrûk fan begripen as koarte weach, middenweach en lange weach as oantsjutting foar de frekwinsjebân. Tsjintwurdich wurde foar dit ôfstimmen frekwinsjes brûkt, mar nettsjinsteande dat treft men noch gauris it wurd "weachlingte" oan boppe in list mei frekwinsjes.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side. Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Wavelength fan Wikimedia Commons.