Mangoesten

De mangoesten (wittenskiplike namme: Herpestidae) foarmje in famylje fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia) en it skift fan 'e rôfdieren (Carnivora). Der binne 35 libbene soarten mangoesten, ferdield oer 15 ferskillende skaaien, dy't foarkomme yn Afrika, Súd-Jeropa, Súd- en Súdeast-Aazje en it Midden-Easten. Teffens libje se op Hawaï en op Porto Riko en guon oare Karibyske eilannen, mar dêr binne se eksoaten. Yn grutte rinne de ûnderskate soarten útinoar fan 30 sm oant 1,2 m lingte, mei in gewicht fan 280 g oant 4,1 kg. Se ite aaien en fruchten, en binne fûleindige jagers op ynsekten, krabben, wjirms en hagedissen, mar se steane der fral bekend om dat (guon soarten) ek gifslangen net út 'e wei geane. De bekendste soarten binne de sebramangoeste en it stôksturtsje, beide út Afrika.

mangoesten
In sebramangoeste mei in jong.
Taksonomy
ryk:	dieren (Animalia)
stamme:	rêchstringdieren (Chordata)
ûnderstamme:	wringedieren (Vertebrata)
klasse:	sûchdieren (Mammalia)
skift:	rôfdieren (Carnivora)
ûnderskift:	katdieren (Feliformia)
tuskenskift:	siveteftigen (Viverroidea)
boppefamylje:	mangoesteftigen (Herpestoidea)
famylje:	mangoesten (Herpestidae)
Bonaparte, 1845
Ferspriedingsgebiet

In pear stôksturtsjes.

Etymology

It wurd "mangoeste" komt út it Maratysk, in Yndo-Aryske taal út Midden-Yndia (û.m. sprutsen yn Bombay), fan it wurd मुंगूस, mungūs (útspr: [muŋɡu:s]). It hat wol kâns dat it Maratysk it wer út ien fan 'e Dravidyske talen fan Súd-Yndia oernommen hat (ferlykje Telûgû: ముంగిస, mungīsa; en Kanareesk: ಮುಂಗಿಸಿ, mungisi).

Taksonomy

Taksonomysk sjoen waarden de mangoesten oant de 1990-er jierren ta de famylje fan 'e sivetkatten (Viverridae) rekkene. Doe binne se in selsstannige famylje wurden, dêr't earst ek de ûnderfamylje fan 'e Madagaskarmangoesten (Galidiinae), mei 4 libbene soarten, ek ûnder beflapt waard. Mar neier ûndersyk hat útwiisd dat dy nauwer besibbe binne mei de Madagaskarsivetkatten, dat doe is dy ûnderfamylje dêrhinne ferpleatst.

Famylje-opbou

famylje mangoesten (Herpestidae) ûnderfamylje echte mangoesten (Herpestinae) skaai Afrikaanske reinwâldmangoesten (Bdeogale) jacksonmangoeste of Jacksons mangoeste (Bdeogale jacksoni) plomsturtmangoeste (Bdeogale crassicauda) Sokokemangoeste (Bdeogale omnivore) swartpoatmangoeste (Bdeogale nigripes) skaai Aziatyske mangoesten (Urva) halsbânmangoeste (Urva semitorquatua) Yndyske brune mangoeste (Urva fusca) Yndyske ichneumon (Urva edwardsii) Yndyske mangoeste (Urva javanica) koartsturtmangoeste (Urva brachyura) krabbeslinende mangoeste (Urva urva) lytse Yndyske ichneumon (Urva auropunctata) rodzige mangoeste (Urva smithii) streekhalsmangoeste (Urva vitticolla) skaai foksmangoesten (Cynictis) foksmangoeste (Cynictis penicillata) skaai gewoane mangoesten (Herpestes) Angoleeske slanke mangoeste (Herpestes flavescens) Egyptyske ichneumon (Herpestes ichneumon) Kaapske grize mangoeste (Herpestes pulverulentus) slanke mangoeste (Herpestes sanguineus) Somalyske slanke mangoeste (Herpestes ochraceus) skaai grize stôksturtsjes (Paracynictis) griis stôksturtsje (Paracynictis selousi) skaai langsnútmangoesten (Xenogale) langsnútmangoeste (Xenogale naso) skaai mellermangoesten of Mellers mangoesten (Rhynchogale) mellermangoeste of Mellers mangoeste (Rhynchogale melleri) skaai moerasmangoesten (Atilax) moerasmangoeste (Atilax paludinosus) skaai wytsturtmangoesten (Ichneumia) wytsturtmangoeste (Ichneumia albicauda) ûnderfamylje kûsimansen en stoksturtsjes (Mungotinae) skaai Afrikaanske tropyske savannemangoesten (Dologale) Afrikaanske tropyske savannemangoeste (Dologale dybowskii) skaai dwerchmangoesten (Helogale) gewoane dwerchmangoeste (Helogale parvula) rûchhierrige dwerchmangoeste (Helogale hirtula) skaai kûsimansen (Crossarchus) alexanderkûsimanse of Alexanders kûsimanse (Crossarchus alexandri) Angoleeske kûsimanse (Crossarchus ansorgei) gewoane kûsimanse (Crossarchus obscurus) platkopkûsimanse (Crossarchus platycephalus) skaai Libeariakûsimansen (Liberiictus) Libeariakûsimanse (Liberiictis kuhni) skaai streekte mangoesten (Mungos) Gambiamangoeste (Mungos gambianus) sebramangoeste (Mungos mungo) skaai stôksturtsjes (Suricata) stôksturtsje (Suricata suricatta)

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References en Further reading, op dizze side.