Palo Alto (Kalifornje)

Palo Alto is in plak yn Santa Clara County, yn 'e Amerikaanske steat Kalifornje. It leit yn 'e regio Noardlik Kalifornje, oan 'e súdpunt fan 'e Baai fan San Francisco. De stêd is ferneamd nei "El Palo Alto", in 33 m hege beam. Dy namme is Spaansk en betsjut letterlik "hege beam" (palo betsjut "stôk"; alto is "heech"). El Palo Alto is in kustmammoetbeam (Sequoia sempervirens), en hat de status fan offisjeel histoarysk monumint fan Kalifornje. De stêd Palo Alto foarmet ûnderdiel fan 'e ynformaasjetechnologykrite Silicon Valley, en in protte wrâldferneamde high-techbedriuwen hawwe der harren haadkantoaren (bgl. Hewlett-Packard), wylst oaren der stifte en grut wurden binne foar't se earne oars hinne ferhuze binne (bgl. Facebook). Ek de ferneamde Universiteit fan Stanford is foar in diel yn Palo Alto festige. Neffens gegevens fan 'e folkstelling fan 2010 hie de stêd doe goed 64.000 ynwenners. Palo Alto makket ûnderdiel út fan 'e stêdekloft fan it deunby leine San Jose, dy't neffens in offisjele skatting út 2013 doe in befolking fan krapoan 2 miljoen minsken hie.

Palo Alto
Emblemen
Bestjoer
Lân	Feriene Steaten
Steat	Kalifornje
County	Santa Clara County
Sifers
Ynwennertal	64.403 (2010)
Oerflak	66,8 km² (ynkl. wetter) 61,9 km² (allinnich lân)
Befolkingsticht.	960 / km²
Stêdekloft	San Francisco
Hichte	9 m
Oar
Stifting	<1769
Tiidsône	UTC-8
Simmertiid	UTC-7
Koördinaten	37°25′45″N 122°08′17″W
Offisjele webside
www.cityofpaloalto.org
Kaart
De lizzing fan Palo Alto yn Santa Clara County en yn 'e steat Kalifornje.

Skiednis

De earste Jeropeaan dy't Palo Alto oandie, wie de ûntdekkingsreizger Gaspar de Portolà, dy't yn 1769 op dat plak in delsetting fan 'e Ohlone-Yndianen oantrof. Tsjin 'e ein fan achttjinde iuw waard it gebiet kolonisearre troch Spanjerts dy't ôfkomstich wiene út 'e koloanje Nij-Spanje (it lettere Meksiko). Dy stiften yn 'e krite grutte haciendas (hearebuorkerijen) dêr't se feehâlderij bedreaune. Yn 1855, doe't Palo Alto noch mar in útbuorren wie, waard súdlik dêrfan it stedsje Mayfield stifte. Dat groeide Palo Alto al gaueftich foarby.

It stedhûs fan Palo Alto.

Yn 1876 kocht de yndustrieel Leland Stanford sr. grûn oan fuortby Palo Alto, dat er yn 1882 fergrutte mei de oankeap fan noch mear lân. Yn 1891 stifte er dêre de Universiteit fan Stanford, dy't er wijde oan 'e oantins fan syn soan, dy't yn 1884 yn 'e âldens fan 15 jier stoarn wie oan tyfus. Stanford rekke lykwols yn konflikt mei it stedsbestjoer fan Mayfield om't er poer op drank tsjin wie, wylst it stedsbestjoer fanwegen de fiif lukrative saloons yn Mayfield wegere om it stedsje drûch te lizzen. Sadwaande rjochte Stanford doe syn pylken op Palo Alto, dat op syn oanstean yn 1894, itselde jiers dat it offisjeel de status fan stêd krige, yndie drûchlein waard. Stanford soarge derfoar dat Palo Alto in spoarstasjon krige deunby syn universiteit, en dat Palo Alto ynstee fan Mayfield de fruchten plôke fan wat him al rillegau ûntjoech ta ien fan 'e meast prestizjeuze ynstellings foar heger ûnderwiis oan 'e Amerikaanske westkust. Sadwaande woeks Palo Alto no Mayfield wer foarby, en yn 1925 anneksearre it Mayfield sels. Dat ferklearret ek wêrom't Palo Alto twa stedskearnen hat, ien yn it noarden fan 'e stêd, oan University Avenue, en ien yn it suden (it âlde Mayfield), oan California Avenue.

Palo Alto hjoed de dei

Krekt as de omlizzende krite, dy't bekend stiet as Silicon Valley, stipet de ekonomy fan Palo Alto benammen op ynformaasjetechnology: kompjûters, ynternet, mobile tillefoans, enfsh. Under de high-techbedriuwen dy't harren haadkantoar yn 'e stêd hawwe, binne Hewlett-Packard (HP), Skype, Tesla Motors en Palantir Technologies. Fan in protte oare soksoarte bedriuwen stie de widze yn Palo Alto, lykas Apple Inc., Google, Facebook, Logitech, Sun Microsystems en PayPal. It hûs mei de garaazje dêr't Bill Hewlett en Dave Packard úteinsetten mei harren bedriuw, stiet noch altyd oan Addison Avenue, en is koartby troch Hewlett-Packard restaurearre, al is it net tagonklik foar it publyk. Ek de eardere direkteur fan Apple, Steve Jobs, wenne yn Palo Alto.

Troch syn iere spilfunksje yn 'e yndustry fan Silicon Valley is Palo Alto, nettsjinsteande dat it in frij lyts stedsje is, noch altyd in ekonomysk sintrum fan belang. Der binne mear 7.000 bedriuwen fêstige, dy't mei-inoar mear as 98.000 minsken yn tsjinst hawwe. In protte foaroansteande technologybedriuwen binne gearklofte op it Stanford Research Park fan 'e Universiteit fan Stanford. Dy universiteit is de oare grutte pylder fan 'e pleatslike ekonomy, en is mei goed 10.000 banen de grutste wurkjouwer fan 'e stêd. Kwa berikberhied wurdt Palo Alto tsjinne troch it Palo Alto Airport of Santa Clara County, dat ien fan 'e drokste fleanfjilden fan 'e Feriene Steaten is dy't mar ien lâningsbaan hawwe.

De haadyngong fan it haadkantoar fan Hewlett-Packard.

De garaazje fan Packard, it berteplak fan Hewlett-Packard en dêrmei fan Silicon Valley.

Utsjoch oer de kampus fan 'e Universiteit fan Stanford.

Susterstêden

• Albi (Frankryk), sûnt 1994
• Ynskedee (Nederlân), sûnt 1980
• Linköping (Sweden), sûnt 1987
• Oaxaca (Meksiko), sûnt 1964
• Palo (de Filipinen), sûnt 1963
• Tsuchiura (Japan), sûnt 2009

Demografy

Neffens gegevens fan 'e folkstelling fan 2010 wie doe fan 'e befolking fan Palo Alto 17,1% âlder as 65 jier en 23,4% jonger as 18 jier. Fierders bestie 42,5% fan 'e húshâldings út ien persoan. Wat de etnyske opbou fan 'e befolking oangiet, dy wie yn 2010 sa: 60,6% blanken; 27,1% Aziaten; 6,2% Latino's; 1,9% swarten; 0,2% Yndianen; 4,0% oaren of fan mingd etnysk komôf.

Berne yn Palo Alto

• Amy Irving (1953), aktrise
• Pamela Melroy (1961), astronaute
• Teri Hatcher (1964), aktrise
• W. Kamau Bell (1973), komyk en dokumintêremakker
• Tanya Danielle (1976), neakenmodel en stripper
• James Franco (1978), akteur en filmprodusint
• Alessandra Torresani (1987), aktrise
• Katie Hoff (1989), swimster

Stoarn yn Palo Alto

• Erich Schatzki (1898-1991), yngenieur en fleantúchbouwer
• Steve Jobs (1955-2011), ûndernimmer en útfiner

Klimaat

Palo Alto hat in Mediterraansk klimaat, mei waarme drûge simmers en koele wiete winters. Yn july, de waarmste moanne, is de trochsneed temperatuer oerdeis 26,4 °C, en yn desimber, de kâldste moanne, is dat 14,6 °C. Rekôrtemperatueren wiene 42 °C op 15 juny 1961 en –9 °C op 17 novimber 2003. Palo Alto kriget jiers net mear as trochinoar 410,2 mm delslach, om't it yn it reinskaad fan it Santa Cruzberchtme, bewesten de stêd, leit. Mjitbere hoemannichte snie falle yn Palo Alto mar komselden; de lêste kear wie op 21 jannewaris 1962, doe't der 3,8 sm foel.

Keppelings om utens

• (in) Offisjele webside fan Palo Alto

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: Footnotes en Further reading, op dizze side. Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Palo Alto, California fan Wikimedia Commons.