Poldertoer

De Poldertoer (Nederlânsk: Poldertoren) is in wettertoer dy't yn it sintrum stiet fan it Nederlânske plak Emmeloard, yn 'e Noardeastpolder. It is ien fan 'e heechste wettertuorren fan Nederlân, dy't yn 1959 foltôge waard. De toer hat tsjintwurdich gjin funksje mear, behalven as útkyktoer en as stipepunt foar it karriljon dat boppe-yn hinget. Sûnt 2014 hat it de status fan ryksmonumint. De Poldertoer is in wichtich symboal fan Emmeloard.

Poldertoer
bouwurk
lokaasje
lân	Nederlân
provinsje	Flevolân
gemeente	Noardeastpolder
plak	Emmeloard
adres	De Deel 25
koördinaten	52°42′35″ N 5°45′03″ E
bysûnderheden
type bouwurk	toer
subtype	wettertoer, útkyktoer
boujier	1957–1959
arsjitekt	H. van Gent J.W.H.C. Pot
monumintale status	ryksmonumint (2014)
monumintnûmer	532139
oare ynformaasje
hichte	65.30 m
breedte	14 m
kapasiteit	1.850 m³
kaart
Lokaasje yn Emmeloard.

Skiednis

Al yn in betiid stadium fan 'e plannemakkerij foar it drûchlizzen fan 'e Noardeastpolder waard besletten dat oan it sintrale plein fan Emmeloard, yn it hert fan 'e polder, in hege toer komme moast te stean. Dy moast alteast foar in part in symboalyske funksje krije as beaken foar de wide omkriten en dêrmei in teken fan ienheid wurde foar de Noardeastpolder. It mocht lykwols gjin tsjerketoer wurde, want net ien fan 'e tsjerklike denominaasjes mocht de oaren yn it skaad stelle. Om't foar de drinkwetterfoarsjenning dochs in wettertoer needsaaklik waard, besleat men om beide dingen te kombinearjen en de hege ienheidstoer de funksje fan in wettertoer te jaan.

Yn desimber 1950 skreau it provinsjaal wetterliedingsbedriuw fan Oerisel, dêr't de Noardeastpolder doe noch ta hearde, in priisfraach út foar ideeën foar de nije toer. De opdracht wie om in wettertoer te ûntwerpen mei in útsjochplatfoarm en in karriljon boppe-yn, dy't de ienheid fan 'e polder symbolisearje soe. Uteinlik waard it ûntwerp Utilis, fan 'e Amsterdamske arsjitekt H. van Gent, útornearre om fierder ûntwikkele te wurden. Dêrby waard fan 1955 ôf ek in oare arsjitekt belutsen, in J.W.H.C. Pot. De bou fan 'e Poldertoer sette útein op 12 juny 1957. It bouwurk waard formeel yn gebrûk nommen op 20 juny 1959.

Lang wie de Poldertoer as wettertoer eigendom fan 'e Waterleiding Maatschappij Overijssel (WMO). Doe't dy oerheidsynstânsje letter opgie yn in partikulier bedriuw, kaam de toer lang om let yn it besit fan wetterliedingsbedriuw Vitens. Yn 2005 waard de Poldertoer oankocht troch de gemeente Noardeastpolder, dy't der in gemeentlik monumint fan makke. De toer hie doe al gjin funksje mear as wettertoer. Ynstee waard der it pleatslike kantoar fan 'e VVV mei in winkel fan 'e ANWB yn fêstige. Ter hichte fan 'e klok kaam boppedat it restaurant Sonoy, dat mei in Michelinstjer bekroane waard. Om't de gemeente it ûnderhâld oan 'e toer net mear opbringe koe, kaam it gebou yn 2013 leech te stean. Yn 2014 kriget it de status fan ryksmonumint taparte.

De Poldertoer sjoen fan in ôfstantsje.

Lokaasje

Lang waard oer de Poldertoer sein dat dy persiis op it mulpunt fan 'e Noardeastpolder boud wie. Ek by de lokale oerheid wie men dêrfan oertsjûge. Nei in berekkening troch in geografysk analist fan 'e gemeente Noardeastpolder die yn 2022 lykwols bliken dat it echte mulpunt fan 'e polder 1.200 m beëasten de toer leit, by it festivalterrein oan 'e Kamperweg.

Skaaimerken

De Poldertoer is 65.30 m heech, en as men de wynwizer meirekkenet 70.50 m. Dêrmei is it ien fan 'e heechste wettertuorren fan Nederlân. It besikersplatfoarm sit op in hichte fan 43.30 m. De breedte fan 'e Poldertoer is oan 'e foet 14 m en op it besikersplatfoarm 13.40 m. De toer hat in treppen mei 243 triemmen. De opslachkapasiteit, doe't de toer noch as wettertoer yn gebrûk wie, bedroech 1.850 m³. Der waarden by de bou yn 'e toer 600.000 bakstiennen ferwurke, mei dêropta 1.220 m³ beton, 624 ton semint, 185 ton wapene stiel en 7.200 drainearbuizen. It karriljon, dat rjocht boppe it besikersplatfoarm yn in útsparring fan 'e toer hinget, bestiet út 48 liedklokken, wêrfan't de lytste 13 kg weaget.

Bysûnderheden

Yn it Japanske plak Mizumaki stiet in eksakte replika fan 'e Poldertoer. Dy is dêr boud ta eare fan 'e stêdebân dy't Emmeloard en Mizumaki fan 1996 oant 2000 ûnderholden.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: Bronnen, noten en/of referenties, op dizze side. Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Poldertoren fan Wikimedia Commons.