Spokane (Washington)

Spokane (útspr.: [spoʊ'kʰæn], likernôch: "spoo-k'hên",  beharkje) is de op ien nei grutste stêd fan 'e noardwestlike Amerikaanske steat Washington (nei Seattle), en it haadplak fan it omlizzende Spokane County. It leit oan 'e rivier de Spokane, yn it eastlike part fan Washington, likernôch 32 km fan 'e grins mei Idaho ôf, en 148 km besuden de Kanadeeske grins. De offisjele bynamme fan 'e stêd is the Lilac City ("de Seringestêd"), nei de sering, dy't yn it gebiet om Spokane hinne florearre hat sûnt er der oan it begjin fan 'e tweintichste iuw yntrodusearre waard. Neffens in offisjele skatting út 2012 hie Spokane doe krapoan 210.000 ynwenners. As dêr alle foarstêden en de heal ferstedske omlizzende plattelânskrite by opteld wurde, komt de befolking fan Spokane as stêdekloft út op goed 532.000 minsken.

Spokane
Emblemen
Bestjoer
Lân	Feriene Steaten
Steat	Washington
County	Spokane County
Sifers
Ynwennertal	209.525 (2012)
Oerflak	155,5 km² (ynkl. wetter) 153,5 km² (allinnich lân)
Befolkingsticht.	1.361,4 / km²
Stêdekloft	532.253 (2010)
Hichte	562 m
Oar
Stifting	1871
Tiidsône	UTC -8
Simmertiid	UTC -7
Koördinaten	38°55′11″N 97°13′02″W
Offisjele webside
www.spokanecity.org
Kaart
De lizzing fan Spokane yn Spokane County en yn 'e steat Washington.

Skiednis

It plak dêr't Spokane no leit wurdt wis al 12.000 jier bewenne. De Yndianen dy't der taholden doe't de earste Jeropeeske ûntdekkingsreizgers it gebiet besochten, wiene de Spokên, nei wa't de stêd letter neamd waard. Harren namme betsjut "Sinnebern" yn 'e ûnderskate Salisjaanske talen. Yn 'e iere njoggentjinde iuw hearde it hjoeddeiske Washington noch ta it Oregon-territoarium, dat it hiele Amerikaanske Noardwesten besloech en dêropta de tsjintwurdige Kanadeeske provinsje Britsk-Kolumbia. Dêr waard oanspraak op makke troch de Britten, en it wie dan ek de Britske Noardwestlike Kompanjy dy't him as earste yn it gebiet bejoech, mei as doel útwreiding fan 'e pelshannel. Yn 1810 bouden de pelsjagers Jacques Raphael Finlay en Finan McDonald yn opdracht fan 'e Noardwestlike Kompanjy op it plak dêr't de rivier de Spokane gearfloeide mei de Lytse Spokane, in hannelspost dy't se Spokane House neamden (alle hannelsposten fan 'e Noardwestlike Kompanjy einigen op House). Dat wie it oanbegjin fan 'e stêd Spokane.

De snelwei I-90 dêr't dy by de lichte del op Spokane ta giet.

Spokane House bestie as in aktive hannelspost fan 1810 oant 1826, earst ûnder it bewâld fan 'e Noardwestlike Kompanjy, en letter ûnder dat fan 'e Hudsonbaaikompanjy, dêr't de Noardwestlike Kompanjy yn 1821 yn opgie. As sadanich wie it sintrum fan 'e pelshannel tusken de Rocky Mountains en de Cascade Mountains yn. Hoewol't it dy posysje yn 1826 ferlear oan Fort Colville, bleau de Hudsonbaaikompanjy aktyf yn it gebiet fan it hjoeddeistige Spokane. Yn 1846, doe't Grut-Brittanje it súdlike part fan it Oregon-territoarium ôfstie oan 'e Feriene Steaten, loek de Hudsonbaaikompanjy him út it gebiet werom. Dit part fan it lân waard yn 1858 foar kolonisaasje iepenlein troch de oerwinnings fan generaal George Wright yn 'e Jakima-oarloch en de Keur d'Alêne-oarloch.

Yn 1871 setten guon Amerikaanske kolonisten har nei wenjen op it plak dêr't Spokane House foarhinne stien hie, en neamden harren nije delsetting Spokan Falls. Troch de beskikberens fan wetterkrêftenerzjy op dit stee oan 'e rivier de Spokane, begûn it plakje al gau te groeien en waarden der ferskate houtseagerijen boud. Yn 1881 waard it spoar fan 'e Northern Pacific Railway by Spokane lâns oanlein, wat foar in befolkingseksploazje soarge: it ynwennertal gie omheech fan 1.000 yn 1881 nei hast 20.000 yn 1890. Underwilens hie it plak yn 1881 ek de status fan stêd taparte krigen, en yn 'e jierren dêrnei waard de namme oanpast: yn 1883 waard de "e" fan "Spokane" tafoege, en yn 1891 waard "Falls" weilitten.

Yn 1889 waard de stêd troffen troch de Grutte Brân fan Spokane, wêrby't 32 stedsblokken (hast it hiele sintrum) yn 'e jiske lein waard en ien persoan omkaam. De weropbou wakkere de ekonomyske groei lykwols allinne mar oan, en de oanlis troch it gebiet hinne, yn 1892, fan 'e Great Northern Railway, dy't deunby Spokane de Northern Pacific krúste, soarge foar in nije ympuls foar de pleatslike ekonomy. Letter kamen by Spokane ek noch de Union Pacific Railroad en de Chicago, Milwaukee, St. Paul and Pacific gear, wat de stêd ta in wier spoarknooppunt makke. Yn 1910 hie Spokane sadwaande 104.000 ynwenners en wie it de grutste stêd fan it Binnenlânske Noardwesten wurden.

It gerjochtsgebou fan Spokane County.

Nei't de minen yn 'e kontreien fan Spokane om 1900 útdien rekken, waarden njonken ferfier fral lânbou en houtkap de foarnaamste pylders fan 'e pleatslike ekonomy. Ek wie der in bloeiende houtferwurkingsyndustry yn 'e stêd fêstige, dy't bygelyks doarren en blinen levere. Fan 1910 ôf folge der in lange perioade fan ekonomyske delgong. Der wie hege wurkleazens yn Spokane, en alderhanne lju sûnder skrupules (saneamde job sharks) besochten sljochtwei arbeiders dy't wanhopich op 'e siik nei wurk wiene, út te rûpeljen troch hege jildbedraggen te freegjen foar wurkbemiddeling. Om dy tiid hinne ûntjoech Spokane him ta in sintrum fan 'e Amerikaanske fakbûnsstriid.

De Sint-Aloysiustsjerke, in ûnderdiel fan 'e Gonzaga Universiteit.

Nei de Twadde Wrâldoarloch gie it eefkes wat better mei de pleatslike ekonomy, mar dat duorre net lang. Nei desennia fan stagnaasje en oerlangsume groei smieten in stikmannich sakelju de lapen gear om mei-inoar te besykjen en krij Spokane ekonomysk wer op fuotten. Dêrút kaam de renovaasje fan it stedssintrum yn 'e jierren santich fuort, en ek Expo '74, de earste miljeufreonlike wrâldtentoanstelling dy't ea holden waard. Doe't oan 'e ein fan 'e jierren tachtich de ekonomy wer yn 'e nederklits rekke, fûn Spokane himsels op 'e nij út as in stêd dy't mear op 'e tsjinstesektor rjochte wie as op 'e yndustry.

Spokane hjoed de dei

Hjoed de dei tsjinnet Spokane as it kommersjele mulpunt fan eastlik Washington en Oregon, westlik Idaho, súdeastlik Britsk Kolumbia en súdwestlik Alberta. De pleatslike ekonomy draait fierhinne op 'e tsjinstesektor, ferfier en houtkap. Wat heger ûnderwiis oangiet, steane de Gonzaga Universiteit en de Whitworth Universiteit yn 'e stêd. Fierderoan stiet Spokane te boek as it plak dêr't de feestdei heitedei betocht is.

De rivier de Spokane deunby Spokane.

It stedhûs fan Spokane.

Demografy

Neffens gegevens fan 'e folkstelling fan 2010 wie doe 12,8% fan 'e ynwenners fan Spokane 65 jier of âlder, wylst 22,4% jonger as achttjin jier wie. Fan alle húshâldings bestie 43,6% út ien persoan. Wat de etnyske opbou fan 'e befolking oangiet, dy wie yn 2010 sa: 81,7% blanken; 5,0% Latino's; 2,6% Aziaten; 2,3% swarten; 2,0% Yndianen; 0,6% Polyneezjers, Melaneezjers en Mikroneezjers; 5,8% oaren of fan mingd etnysk komôf.

Berne yn Spokane

• Seena Owen (1894-1966), stomme-filmaktrise
• David Eddings (1931-2009), skriuwer
• Kevin Coe (1947), beruchte feroardiele ferkrêfter
• Robert Lee Yates (1952), feroardiele searjemoardner
• Michael Winslow (1958), akteur en komyk
• Julia Sweeney (1959), aktrise en komediënne
• Michele Morrow (1978), aktrise

Klimaat

Spokane hat in fochtich lânklimaat, mei lange simmers en winters en koarte hjersten en maitiden. De kâldste moanne is desimber, mei in trochsneed deitemperatuer fan 0,1 °C, wylst de waarmste moanne july is, mei in trochsneed temperatuer oerdeis fan 28,5 °C. Troch de lokaasje yn it reinskaad fan 'e Cascade Mountains wurdt Spokane de oerdiedige hoemannichte rein besparre dy't de kust fan Washington jiers kriget. Yn in trochsneed jier falt der mar 420,5 mm delslach. Dêr stiet foaroer dat Spokane by 't winter trochstrings wol wer 117,3 sm snie ferwachtsje mei, wat oan 'e kust mar komselden falt.

Keppelings om utens

• (in) Offisjele webside fan Spokane

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References en Further reading, op dizze side. Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Spokane, Washington fan Wikimedia Commons.