De Karmel (Wâldsein)

De Karmel is tsjerkegebou fan de PKN yn Wâldsein yn de gemeente Súdwest-Fryslân.

De Karmel
De tsjerke yn 2022
Lokaasje
lân	Nederlân
provinsje	Fryslân
gemeente	Súdwest-Fryslân
plak	Wâldsein
adres	Ald Tsjerkhof 2
koördinaten	52° 56'N 5° 37'E
Tsjerklike gegevens
tsjerkegenoatskip	PKN
Arsjitektuer
boujier	1837
boustyl	Neoklassisistysk
monumintale status	ryksmonumint
monumintnûmer	39824
Webside
PKN Wâldsein
Kaart

Skiednis

Yn Wâldsein wie yn de perioade 1337-1580 in karmeliterkleaster fêstige. Yn 1660 waard de kleastertsjerke ferfongen. De soan fan grytman Sjuck van Welderen baron Rengers lei op 31 maaie 1837 de earste stien foar de wettersteatstsjerke. De neoklassisistyske krústsjerke is boud neffens it ûntwerp fan A.D. Duif út Balk. De tsjerke is sûnt 1971 in ryksmonumint.

De foargevel hat in middenrisalyt mei Doaryske pylders en in houten boppebou mei in lantearne. De kleuren binne wyt en swart.

De herfoarmen en grifformearden fan Wâldsein en omkriten namen yn 1998 nei in 10 jier lang proses fan 'Samen-op-Weg' it beslút om te fusearjen. Besletten waard om de grifformearde tsjerke te ferkeapjen en de Karmel tenei as tsjerke oan te hâlden. Op snein 22 novimber 1998 fûn de lêste tsjerketsjinst yn de grifformearde tsjerke plak.

Yn 2008 waard de ynrjochting fan de tsjerke restaurearre. By de restauraasje waarden de âlde banken ferwidere en ferfongen troch stuollen.

Oargel

It oargel út 1938 is boud troch Bakker & Timmenga. By de bou waarden de oargelkas, it front en de blaasbalgen fan de foargonger oernommen, dy't yn 1839 boud wie troch J.C. Scheuer út Swol. By de restauraasje fan de tsjerke yn 2008 waard de wyt farve oargelkas yn de oarspronklike mahoanykleur werom brocht. It slagge de oargelkommisje dêrnei om ek genôch jild yn te sammeljen foar in restauraasje fan it ynstrumint yn 2017 troch Bakker & Timmenga út Ljouwert. It ynstrumint hat 18 registers ferdield oer haadwurk, boppewurk en pedaal.

Ynterieur (1966)

• 
  Ynterieur mei oargel en preekstoel
• 
  Ynterieur yn 1966

Keppeling om utens

• Disposysje oargel

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Stenvert, Ronald [et al.] (2000) Fryslân. Monumenten in Nederland, deel 6. Zeist: Rijksdienst voor de Monumentenzorg / Swolle: Waanders. ISBN 90 400 9476 4 Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory De Karmel, Woudsend fan Wikimedia Commons.