Pisa

Pisa is in stêd oan 'e rivier de Arno yn 'e Italjaanske regio Toskane. De stêd is it bestjoerssintrum fan 'e provinsje Pisa en hie yn 2024 in lytse 90.000 ynwenners.

Pisa
It Fjild fan de Wûnders
Emblemen
Bestjoer
Lân	Itaalje
regio	Toskane
provinsje	Pisa
Sifers
Ynwennertal	89.459 (31.05.2024)
Oerflak	185,07 km²
Hichte	4 m boppe seenivo
Oar
Tiidsône	56100 en 56121–56128
Koördinaten	43° 43' N 10° 24' E
Offisjele webside
Side Pisa
Kaart

Dizze side giet oer de stêd yn Itaalje. Foar oare betsjuttings, sjoch: Pisa (betsjuttingsside).

Skiednis

18e-iuwske plattegrûn fan 'e stêd.

Yn 'e midsiuwen ûntwikkele de stêd him ta ien fan 'e fjouwer machtige Italjaanske republiken oan 'e Middellânske See. Wylst oare plakken slim te lijen hiene fan 'e oerfallen fan 'e Sarasenen koe Pisa in float op te bouwen.

De stêd spile in grutte rol by de befrijing fan Sardynje (1015-1016) en de ferdriuwing fan 'e Sarasenen fan 'e Liparyske Eilannen (1030-1035). Yn 1063 koene de Pisanen ek Sisylje werom feroverje op 'e moslims. Yn 'e selde snuorje begûn de stêd mei de bou fan monuminten, dy't de stêd hjoed-de-dei sa ferneamd meitsje: de katedraal, de skeve toer, it baptistearium, it Camposante en de noch altiten foar in grut part besteande stedsmuorren.

It ferfal fan 'e stêd begûn mei it fersânjen fan 'e haven en benammen doe't de stêd Genua op 6 augustus 1284 Pisa in swiere klap tabrocht.

Mei't Florâns Pisa yn 1406 ferovere, ferlear Pisa alle ûnôfhinklikens en krige dy stêd in wei nei de see. De komst fan De Medici betsjutte yn 'e 15e iuw wer in beskate kulturele oplibbing foar de stêd.

Yn 1944 hie de stêd slim te lijen fan 'e bombardeminten.

De nei Galileo Galilei ferneamde lofthaven fan Pisa ferwurket alle jierren sa'n 5 miljoen reizgers (2017). It is de grutste lofthaven fan Toskane.

It besjen wurdich

• It Campo dei Miracoli (Fjild fan 'e Wûnders) of Piazza del Duomo, mei de domtsjerke, de toer fan Pisa, it baptistearium en it Camposanto, heart sûnt 1987 mei de gebouwen ta it wrâlderfgoed fan UNESCO.
• Yn it Museo dell'Opera del Duomo, dat ûnderbrocht is yn in gebou dat fan 'e 13e oant de 17e iuw de kapittelseal fan 'e dom wie, binne in soad orizjinele keunstwurken fan 'e gebouwen fan it Campo dei Miracoli ûnderbrocht.
• It Museo Nazionale di San Matteo is yn in midsiuwsk kleaster ûnderbrocht. It besit in grutte kolleksje Pisaanske en Florentynske keunst fan 'e 12e oant 17e iuw.
• Fan 'e âlde Romeinske gebouwen bleaune allinne de ruïnes fan 'e Hadrianus-termen út de 2e iuw bestean.
• Oan it Piazza dei Cavalieri, dat op it âlde forum fan 'e stêd stiet, leit it Palazzo dei Cavalieri, in yn 1562 fan in besteand paleis ferboud opliedingsynstitút foar de ridderoarder Cavalieri di Santo Stefano. Njonken it paleis stiet de Chiese dei Cavalieri di S. Stefano (16e iuw).
• De Santa Maria della Spina is in lyts goatysk tsjerkegebou oan 'e Arno, dat tusken 1230 en 1323 ferboud waard om in tige wichtich relyk te bewarjen: in stikje fan 'e stikel fan 'e stikelkrânse fan Kristus. De tsjerke stie eartiids noch tichter by it wetter, mar waard yn 1871 stien foar stien ôfbrutsen en wer op 'e hjoeddeiske lokaasje opboud. Ien fan 'e âldste tsjerken yn Pisa is nei alle gedachten de Chiesa di San Zeno (9e iuw). Oare monumintale tsjerken binne û.o. de Basilica di San Pietro Apostolo (10e iuw), de Chiesa di San Francesco (13e iuw), de Chiesa del Santo Sepolcro (12e iuw), de Chiesa di San Michele in Borgo (11e iuw), de Chiesa di San Paolo a Ripa d'Arno (9e of 10e iuw), de Chiesa di Santa Caterina d'Alessandria (13e iuw), de Chiesa di San Nicola (13e iuw), de Chiesa di San Sisto (12e iuw).
• In grut part fan 'e Pisaanske stedsmuorren, mei meardere poarten, binne noch yntakt.

Ofbylden

• 
  Arno
• 
  Porta Nuova
• 
  Santa Maria della Spina
• 
  Palazzo della Carovana

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Pisa fan Wikimedia Commons.