Mab (fee)

Mab of Keninginne Mab (Ingelsk: Queen Mab, útspr.: [kʷi:n mæb], likernôch "kwiin meb") is in fee dy't in rol spilet yn it ferneamde toanielstik Romeo en Julia, fan 'e let sechstjinde-iuwske Ingelske skriuwer William Shakespeare. Dêryn foarmet se in symboal fan frijheid en wurdt se de psyche fan 'e haadpersoan Romeo nei't dy beseft dat hy ek in omswevende geast is. Mab wurdt yn it toanielstik besongen yn in ferneamde monolooch fan it personaazje Mercutio, dy't oarspronklik skreaun waard yn proaza, mar faak adaptearre is ta jamyske pentameters.

Mab
Keninginne Mab, yllustraasje fan Arthur Rackham (1906)
persoanlike bysûnderheden
sekse	froulik
soarte personaazje	fee
berop/amt	keninginne fan 'e Unseelie
oare ynformaasje
besibbe   personaazjes	Titania
geastlike heit	William Shakespeare?
ûntstean	ûnbekend

Dêryn wurdt Mab beskreaun as in miniatuerwêzen dat te neare nacht grappen úthellet mei sliepende minsken, û.m. troch yn in lytse striidwein lutsen troch atomys (miniskule mytyske wêzens) oer de noazen fan sliepers te riden en "de fantasijen fan sliepende manlju" op te roppen. Ek wurdt se omskreaun as "de froedfrou ûnder de ierdgeasten," dy't sliepers helpt om it libben te skinken oan harren dreamen.

Oarsprong

It tinken mank saakkundigen is dat Mab skoan in personaazje út 'e Ingelske folkloare west hawwe kin, dat troch Shakespeare brûkt waard foar syn stik. It is ek mooglik dat se folslein oan 'e fantasij fan Shakespeare sels ûntspruten is. Har rol yn Romeo en Julia wie yn elts gefal har literêre debút, ynsafier't dat neigien wurde kin. As it om in figuer út 'e folkloare giet, wurdt fanwegen de likenis fan 'e namme wolris tocht oan in ûntliening oan 'e Ierske Medb. It wurdt lykwols wierskynliker achte dat de namme Mab in ferkoarte foarm is fan 'e Ingelske famkesnamme Mabel, fan it Latynske amabilis ("beminlik").

As literêr figuer

As literêr figuer begûn Mab nei Romeo en Julia in eigen libben te lieden, en se figurearre bygelyks ek yn 'e santjinde-iuwske gedichten The Entertainment at Althorp fan Ben Johnson en Nymphidia fan Michael Drayton. Yn Parnassus, fan Joshua Poole, wurdt Mab beskreaun as de keninginne fan 'e ierdgeasten en de gemalinne fan Oberon. De Ingelske romantyske dichter Percy Shelley wijde yn 1813 it gedicht Queen Mab: A Philosophical Poem oan har.

Yn 'e literêre klassiker Moby-Dick, in roman út 1851 fan 'e Amerikaanske auteur Herman Melville, is in haadstik opnommen mei as titel Queen Mab, dat giet oer in dream dy't kaptein Ahab syn twadde stjoerman, Stubb, oer de fee hat. En yn it berneboek The Little White Bird, fan J.M. Barrie, út 1902, wennet keninginne Mab yn Kensington Gardens, in paleistún yn Londen, en lit se de winsk fan Peter Pan yn ferfolling gean om wer fleane te kinnen.

Yn 'e moderne fantasyliteratuer wurdt Mab gauris opfierd as keninginne fan 'e ierdgeasten. Sa is se yn 'e romansearje The Dresden Files, fan Jim Butcher, in Sídhe fan skriklike macht, de keninginne fan Lucht en Tsjuster en de monarch fan it Winterhof, dy't yn in tsjuster kastiel fan iis yn 'e parallelle boppenatuerlike wrâld fan it Nevernever wennet en oer it algemien beskôge wurdt as in tige wreed en kâld tsjoenderesse en in slútster fan ûnbrekbere oerienkomsten. Oare fantasywurken dêr't Mab yn foarkomt, binne The Iron Fey-rige fan Julie Kagawa en de Throne of Glass-searje fan Sarah J. Maas.

Mab hat ek in weromkearende rol yn 'e striprige Hellboy, wêryn't se foarsteld wurdt as de keninginne fan 'e Ierske Tuatha Dé Danann en de oarehelte fan 'e Dagda. Hoewol't se Hellboy it grutste part fan syn libben yn 'e rekken hâldt, moetsje se inoar mar ien kear, yn it stripferhaal Hellboy: The Wild Hunt. Fierders is it koarte ferhaal Złote Popołudnie ("De Gouden Middei"), fan 'e Poalske skriuwer Andrzej Sapkowski, in werfertelling fan Alice's Adventures in Wonderland, fan Lewis Carroll, wêryn't de Hertenskeninginne eins keninginne Mab blykt te wêzen.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.