Flakte
In flakte is yn 'e geografy en de geology in gebiet mei gjin of hast gjin reliëf (d.w.s. heuvels of bergen). It is in igale lânfoarm, dy't men in protte sjocht yn it streamgebiet fan grutte rivieren en oan leechleine kusten. Bekende foarbylden fan flakten binne de Grutte Flakten yn Noard-Amearika, de Jeraziatyske Steppe fan East-Jeropa en Sintraal-Aazje, de Serengety yn East-Afrika en de Nullarbor-flakte yn súdlik Austraalje. Flakten binne faak fan grut belang foar de lânbou, om't der oer it algemien net folle rotsen foarkomme en de grûn der ornaris tige djip is. Faak is de grûn der ek hiel fruchtber, al kin it wêze dat der fanwegen brekme oan delslach yrrigaasje nedich is om lânbou mooglik te meitsjen of te ferbetterjen.
Der besteane ferskate soarten flakten. Leechflakten binne flakke gebieten dy't yn ferhâlding ta it seenivo tige leech lizze. In goed foarbyld dêrfan is de Kaspyske Leechflakte yn súdlik Ruslân, dêr't de rivier de Wolga útmûnet yn 'e Kaspyske See. Dat gebiet leit feitliks ûnder seenivo, mar om't Kaspyske See net yn ferbining stiet mei de oseaan en de wetterstân der leger is as yn 'e iepen see, kin it dat de Kaspyske Leechflakte drûch lân is. In oar foarbyld fan in Leechflakte wurdt foarme troch it lânskip fan Nederlân. It tsjinstelde fan in leechflakte is in heechflakte of plato, wêrmei't ferwiisd wurdt nei in flak gebiet dat yn ferhâlding ta it seenivo krekt heech leit. In foarbyld dêrfan is de Nêzjd, it binnenlân fan it Arabysk Skiereilân, en ek de regio Tibet, noardlik fan 'e Himalaya, is fierhinne in heechflakte.
In oare yndieling fan soarten flakten giet út fan it ûntstean derfan. Strukturele flakten binne relatyf ûnoantaaste horizontale oerflakken fan 'e Ierde, dêr't de grûn troch geologyske krêften geardrukt is. Eroazjeflakten binne gebieten dy't oarspronklik net flak wiene, mar dat wurden binne troch grûneroazje, feroarsake troch it streamen fan rivieren en de wurking fan wyn en/of gletsjers. Ofsettingsflakten binne gebieten dêr't grûn ôfset is yn in gebiet dat earder ta de see hearde troch de wurking fan rivieren, wyn, weagen en/of gletsjers. Ofsettingsflakten kinne wer ûnderferdield wurde yn alluviale flakten (foarme troch rivieren), marflakten (op 'e boaiem fan drûchfallen marren), lavaflakten (foarme troch lavastreamen) en glasiale flakten (foarme troch gletsjers). It grutste part fan Nederlân wurdt bgl. foarme troch in alluviale leechflakte.
Fierders binne der ek abyssale flakten, dat flakke of hiel stadich ôf- of opdragende skeanten op 'e oseaanboaiem binne. De term planitia, it Latynske wurd foar 'flakte', wurdt brûkt om flakten op oare planeten en moannen oan te tsjutten, lykas Hellas Planitia op Mars of Sedna Planitia op Fenus.
Sjoch ek
bewurkje seksje- leechflakte of leechlân
- heechflakte of plato
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.
|
