Olympyske Spullen

De Olympyske Spullen binne in ynternasjonaal sportevenemint, dêr't eltse fjouwer jier twa fan hâlden wurde: de Olympyske Simmerspullen en twa jier letter de Olympyske Winterspullen. De organisaasje fan de spullen is yn hannen fan it Ynternasjonaal Olympysk Komitee, mar de organisaasje fan elts apart spul docht de stêd dêr't de spullen hâlden wurde, troch in apart organisaasjekomitee. Op it stuit (2010) is Jacques Rogge foarsitter fan it YOK.

Olympyske Spullen
Olympyske Ringen
sport	26 Simmersporten 7 Wintersporten
organisator	Ynternasjonaal Olympysk Komitee
earste edysje	1896 Atene (Simmerspullen) Sjamoniks 1924 (Winterspullen)
edysjes
foarige	2024 Parys (Simmerspullen)
folgjende	2026 Milaan & Cortina d'Ampezzo (Winterspullen)
Temaside  Sport

Klassike Olympyske Spullen

Yn de klassike âldheid waarden alle fjouwer jierren by Olympia spullen hâlden ta eare fan Seus. Earst sûnt 776 f.Kr. waarden de nammen fan de winners byhâlden. De spullen begûnen as yn iendeiswedstriid yn hurdrinnen. Letter kamen der ek de estafette, it fakkelrinnen, de fiifkamp (diskussmiten, fierspringen, hurdrinnen, spearsmiten en wrakseljen), de pankration, it wapenrinnen, en it weinrinnen by, en waarden de spullen in wike.

De dielnimmers wienen frije Hellenen en letter ek Romeinen, mar allinnich foar it weinrinnen koenen froulju ynskreaun wurde. Dat froulju ynskreaun wurde koenen woe net sizze dat se sels meidienen: by it weinrinnen waarden de hynders ynskreaun op de namme fan de eigner, net dy fan de stjoerman.

Yn it jier 394 makke Teodosius de Grutte in ein oan de Klassike Olympyske Spullen.

Moderne Olympyske Spullen

De Moderne Olympyske Spullen wienen in idee fan de Franske baron Pierre de Coubertin dat er op 25 novimber 1892 foar it earst publyklik makke. Pas yn 1894 waard it Ynternasjonaal Olympysk Komitee oprjochte. Mar doe gie it hurd, dat dêr't De Coubertin tocht hie de earste spullen in 1900 yn Parys te hâlden, waarden yn 1896 de earste moderne spullen al organisearre yn Atene. Grikelân hie de spullen graach altyd organisearje wollen, mar om it idee fan ynternasjonale spullen fuort te sterkjen waarden de spullen eltse fjouwer jier yn in oar lân organisearre.

Yn 1924 waard yn Sjamoniks in Ynternationale Wintersportwike organisearre. Doe't dat in súkses waard, waarden fjouwer jier letter yn Sankt Moritz de twadde Olympyske Winterspullen organisearre. Oant en mei 1992 waarden de beide spullen yn itselde jier hâlden, mar yn 1994 waarden wer Winterspullen hâlden, yn Lillehammer sadat se no krekt út de pas rinne mei de Olympyske Simmerspullen.

Sporten

Simmersporten

Hjoeddeiske sporten

• Atletyk
• Baanhurdfytsen
• Badminton
• Basketbal
• Berchfytsen
• Bôgesjitten
• Boksen
• Dykhurdfytsen
• Fytskrossen
• Fuotbal

• Follybal
• Gewichtheffen
• Golf
• Gymnastyk
• Hânbal
• Hockey
• Hynstesport
• Hurdsilen
• Judo
• Kanofarren

• Keunstdûken
• Moderne fiifkamp
• Roeien
• Rugby
• Sjitsport
• Skateboarden
• Skermjen
• Sportklimmen
• Strânfollybal

• Surfen
• Swimmen
• Syngroanswimmen
• Taekwondo
• Tafeltennis
• Tennis
• Triatlon
• Wetterpolo
• Wrakseljen

Sporten út it ferline

• Breakdance (2024)
• Cricket (1900)
• Croquet (1900)
• Hôftennis (1900)
• Lakrosse (1904 o/m 1908)
• Motorboatwedstriid (1908)
• Pelota (1904)

• Karate (2020)
• Polo (1900 o/m 1936)
• Rackets (1912)
• Roque (1904)
• Toulûke (1900 o/m 1920)
• Honkbal (1992 o/m 2008 & 2020)
• Softbal (1996 o/m 2008 & 2020)

Wintersporten

Hjoeddeiske sporten

• Biatlon
• Bobslydzje
• Skeleton
• Kurling

• Iishokky
• Rodelje
• Keunstride
• Reedride

• Shorttrack
• Alpineskye
• Freestyleskye ,
• Skyrinne

• Noardske kombinaasje
• Skânsspringen
• Snowboarden

Hâlden en takomstige Olympyske Spullen

Hâlden en takomstige Olympyske Simmerspullen

• Atene 1896
• Parys 1900
• Saint Louis 1904
• Londen 1908
• Stokholm 1912
• Antwerpen 1920
• Parys 1924
• Amsterdam 1928
• Los Angeles 1932
• Berlyn 1936
• Londen 1948
• Helsinky 1952
• Melbourne 1956
• Rome 1960
• Tokyo 1964
• Meksiko 1968
• München 1972
• Montreal 1976
• Moskou 1980
• Los Angeles 1984
• Seoul 1988
• Barselona 1992
• Atlanta 1996
• Sydney 2000
• Atene 2004
• Peking 2008
• Londen 2012
• Rio de Janeiro 2016
• Tokio 2020
• Parys 2024
• Los Angeles 2028

Hâlden en takomstige Olympyske Winterspullen

• Sjamoniks 1924
• Sankt Moritz 1928
• Lake Placid 1932
• Garmisch-Partenkirchen 1936
• Sankt Moritz 1948
• Oslo 1952
• Cortina d'Ampezzo 1956
• Skwa Valley 1960
• Innsbruck 1964
• Grenoble 1968
• Sapporo 1972
• Innsbruck 1976
• Lake Placid 1980
• Sarajewo 1984
• Kelgery 1988
• Tignes-Albertville 1992
• Lillehammer 1994
• Nagano 1998
• Salt Lake City 2002
• Turyn 2006
• Fankoever 2010
• Sotsjy 2014
• Pyeongchang 2018
• Peking 2022
• Milaan en Cortina d'Ampezzo 2028

Rekôr

De Amerikaanske swimmer Michael Phelps behelle by de Spullen fan 2012 yn Londen syn 22ste Olympyske medaille. Hy swom dêrmei it rekôr fan Larisa Latina út de eardere Sovjet-Uny dy't op de Spullen fan 1956, 1960 en 1964 yn totaal 18 Olympyske medailles behelle by it Gymnastyk út de boeken.

Friezen dy't it faakst meidien ha oan de Olympyske Spullen

Namme	Sport(en)	Tal kear		Medaljes
Rintje Ritsma	Reedriden	5	1992, 1994, 1998, 2002, 2006	2x 4x
Richard Schuil	Follybal, Strânfollybal	5	1996, 2000, 2004, 2008, 2012	1x
Sven Kramer	Reedriden	5	2006, 2010, 2014, 2018, 2022	4x 2x 3x
Franke Sloothaak	Hynstesprort (Springe)	4	1984, 1988, 1992, 1996	2x 1x
Epke Zonderland	Gymnastyk (Turnen)	4	2008, 2012, 2016, 2020	1x
Marit Bouwmeester	Hurdsilen	4	2012, 2016, 2020, 2024	2x 1x 1x

Friezen dy't de measte Olympyske medaljes wûn ha

Namme	Sport(en)	Goud	Sulver	Brûns	Totaal
Sven Kramer	Reedriden				9
Suzanne Schulting	Shorttrack				5
Rintje Ritsma	Reedriden				5
Marit Bouwmeester	Hurdsilen				4
Jetze Doorman	Skermjen Moderne Fiifkamp				4
Franke Sloothaak	Hynstesport (Springe)				3
Marrit Leenstra	Reedriden				3
Jorrit Bergsma	Reedriden				3
Atje Keulen-Deelstra	Reedriden				3
Antoinette Rijpma-de Jong	Reedriden				3

Sjoch ek

• Paralympyske Spullen

Keppeling om utens

• Webstee fan it Ynternasjonaal Olympysk Komitee

Commons

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Olympic Games fan Wikimedia Commons.