Broeksterwâld

Broeksterwâld (pleatslik ek: De Broek) is in doarp dat yn de gemeente Dantumadiel leit. Broeksterwâld leit noardlik fan De Falom, noardwestlik fan De Westerein en besuden Damwâld. Broeksterwâld hat 1.220 (1 jannewaris 2023) ynwenners. De doarpskearn fan Broeksterwâld leit benammen om de Kavelwei.

Broeksterwâld
Grutte mûne
Emblemen
Bestjoer
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Gemeente	Dantumadiel
Sifers
Ynwennertal	1.220 (1 jannewaris 2023)
Oerflak	6,24 km², wêrfan: - lân: 6,14 km² - wetter: 0,9 km²
Befolkingsticht.	192 ynw./km²
Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	53° 16' N 5° 59' E
Doarpsgebiet Broeksterwâld (grien) yn 'e gemeente Dantumadiel
Offisjele webside
Side Doarpsbelang Broeksterwâld
Kaart

Skiednis

It doarp is boud op ôf- en útfeane grûn. "Broek" betsjut "sompich lân". It hiele gebiet tusken de eardere doarpen Ikkerwâld, Moarrewâld en Dantumawâld stie earder bekend as "(De) Broek". No is der westlik fan Broeksterwâld rjochting Feanwâlden en Readtsjerk noch altyd feanlân, lykas It Bûtenfjild. Nammerste mear men eastliker fan Broeksterwâlde komt, feroaret it lânskip hieltyd mear yn sângrûnen, tink dêrby oan De Sânhorst tichteby Driezum.

Lange tiid hearde de Broek, ek wol 'De Broekpollen' of 'De Ikkerwâldster Broek' neamd, as buorskip by Ikkerwâld. It is in betreklik jong ûntginningsdoarp dat ûntstien is op de ôf- en útfeane grûn. De meast betide fermelding, yn de tiid dat it feangebiet noch net bewenne wie, stiet yn in oarkonde út 1453. Dan wurdt der skreaun om "de wey wr de fean to meckyen ende to halden twischen den Broek ende dae Swetta", om it paad oer it fean te meitsjen en te ûnderhâlden tusken de Broek en de Swette. Dat binne no Singel, Schwartzenbergenlaan en de Goddeleaze Singel. Broeksterwâld is ûntstien as wenplak foar arbeidersfolk yn de omkriten.

Sûnt 1964 is Broeksterwâld in selsstannich doarp, dêrfoar hearde it by Damwâld (Ikkerwâld) mei de namme: De Broek of De Ikkerwâldster Broek.

Broeksterwâld hat altyd yn sawol de gritenij as de gemeente Dantumadiel lein.

It begraafplak

It begraafplak fan Broeksterwâld leit op liemgrûn. Dêrtroch kin der minder soerstof by de liken komme, sadat se net fergeane. Dit ferskynsel wurdt adiposire (fersjipping) neamd.

Mienskip

Broekstermûne

Tsjintwurdich hat it doarp in protte wenten yn de frije sektor en yn ferhâlding in soad lytse selsstannige ûndernimmers. Foar in protte foarsjennings binne de ynwenners lykwols oanwiisd op Damwâld, De Westereen of Dokkum. Om't it doarp lyts bleau is de mienskipssin grut. De Pipegaal is it doarpshûs en Broeksterwâld is ryk oan ferieningen. Der is in soad te rêden: fan konserten en toanieljûnen oant tipelwedstriden en alle jierren in doarpsfeest.

Befolkingsferrin

Jier	1969	1973	2004	2008	2015	2020
Ynwenners	1.158	1.268	1.276	1.236	1.181	1.186

Tsjerken

Kristlike Grifformearde tsjerke (Petrusgemeente)

• Grifformearde tsjerke (PKN)
• Kristlike Grifformearde tsjerke Petrusgemeente
• Kristlike Grifformearde tsjerke Andreasgemeente

Skoalle

• Prot. Kristlike basisskoalle De Wel.

Ferieningen

• Fuotbalferiening Broekster Boys
• BSV - Broekster Sport Feriening
• Dit is 't wat ús bynt - reformatoaryske sjongferiening foar manlju
• Fûgelwacht Ikkerwâld e.o.
• De Haleruiters - hynsteriden
• It moat kinne - toaniel
• Sla Raek - keatsen en tipeljen
• Wâldflucht - dowehâlders
• De Wâldsjitters - kloatsjitten
• Winterwille - iisclub

Bekende Broeksterwâldster

• Piet Jongeling (1909-1985), sjoernalist, fersetsman, politikus en berneboekeskriuwer.

Ferskaat

Monumint ta oantinken fan de earste Mormoanske doop

• Yn Broeksterwâld doopte Anne Wiegers van der Woude op 22 septimber 1861 de earste leden fan de Tsjerke fan Jezus Kristus fan de Hilligen fan de Lêste Dagen yn Nederlân. Op it plak fan de doop oan de Schwartzenbergloane is in monumint oprjocht.
• West fan it doarp stiet oan de râne fan it Bûtefjild de De Grutte Mûne út 1887. De Broekmûne oan de Schwartzenbergloane is in poldermûne út 1876
• Súdlik fan it doarp leit it natoergebiet 'De Houtwiel' mei de Goddeleaze Singel, dêr't in soad spûkferhalen oer besteane.

Ynfrastruktuer

Ferbinings

Eastlik fan it doarp rint de Sintrale As, dêr't Broeksterwâld oer de Dwarsloane in ferbining mei hat. De N356 ferbynt Broeksterwâld mei de doarpen Damwâld en De Falom en oer de Miedloane (of de Sintrale As) mei De Westereen. Oer it Bûtefjild is in ferbining mei de Trynwâlden. Oer de Broekster Feart en de Falomster Feart is der in wetterferbining mei de Swemmer.

Strjitten

Alle strjitten yn Broeksterwâld.

Sjoch ek

• Fryske doarpen.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Oer it doarp Oer it monumint fan de Mormoanen Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Broeksterwâld fan Wikimedia Commons.