Jekaterineburch

Jekaterineburch (Russysk: Екатеринбург, sekuere transliteraasje: Jekaterinburg), ek wol Jekaterinburch of Jekaterinaburch, is in stêd yn 'e oblast Sverdlovsk yn 'e Russyske Federaasje en it yndustriële en kulturele hert fan 'e Oeral-regio. De stêd waard stifte yn 1723 en krige stedsrjochten yn 1796. Tusken 1924 en 1991 hiet de stêd Sverdlovsk (Свердло́вск). Tsjintwurdich is Jekaterinburch de op trije nei grutste stêd fan Ruslân.

Jekaterineburch Екатеринбург
Emblemen
Bestjoer
Lân	Ruslân
oblast	Sverdlovsk
okrûg (gem.)	Jekaterineburch
Sifers
Ynwennertal	1.536.183 (2024)
Oerflak	1.110.69 km²
Befolkingsticht.	1.381,83 ynw./km²
Stêdekloft	2.331.131
Hichte	270 m (sintrum)
Oar
Stifting	1723
Postkoade	620XXX
Tiidsône	UTC +5
Koördinaten	56° 50' N 60° 35' E
Offisjele webside
www.ekburg.ru
Kaart

Etymology

Jekaterineburch waard ferneamd nei Katarina I fan Ruslân. Tusken 1924 en 1991 krige de stêd de namme Sverdlovsk, nei de Sovjet-politikus Jakov Sverdlov, dy't yn 1919 oan 'e Spaanske Gryp ferstoar.

Skiednis

Stedsûntwerp Jekatarineburch (1743).

Jekaterineburch waard op 18 novimber 1723 stifte en ferneamd nei de frou fan Peter de Grutte, dy't nei syn dea Katarina I waard. It strategysk geunstich lizzende plak op 'e grins fan Europa en Aazje tsjinne as sintrum foar de mynbou. De fortifisearre stêd waard mei in modern strjitpatroan oanlein mei yn it sintrum de izerfabriken en de bestjoerlike gebouwen. Mei de iepening fan it Sibearyske Trakt (Grutte Sibearyske Postwei) waard de stêd in belangryk hannelssintrum en stadichoan waarden de izerfabriken minder belangryk. Ek waarden de belangrykste houten gebouwen ferfongen troch stiennen gebouwen.

Yn 1781 krige de Jekaterineburch de stedsstatus yn it ûnderkeninkryk Perm, dat sûnt 1796 in gûvernemint wie. Jekaterineburch waard de kaai nei Sibearje mei syn rykdom oan grûnstoffen. Yn 'e lette 19e iuw waard de stêd ien fan 'e sintra fan 'e revolúsjonêre bewegings yn 'e Oeral.

Nei de Oktoberrevolúsje waard de keizerlike famylje ferballe nei Jekaterineburch en finzen set yn it Ipatjevhûs, dêr't de leden fan 'e famylje yn 'e iere moarn fan 17 july troch de bolsjewiken fermoarde waarden. Dyselde deis waarden oare leden fan 'e Romanov's yn Alapajevsk fermoarde. In pear dagen letter ferovere it Wite Leger de stêd en stelde dêr in tydlik regear yn, dy't op 14 july 1919 troch de komst fan it Reade Leger ôfset waard.

De stêd waard nei de revolúsje ferneamd nei de bolsjewistyske revolúsjonêr Jakov Sverdlov en krige yn 1924 de namme Sverdlovsk. Sûnt dy tiid makke de stêd in ûnbidige yndustriële groei mei. Under Jozef Stalin wie Sverdlovsk ien fan 'e plakken dy't troch it Sovjet-regear ûntwikkele waard as in sintrum fan swiere yndustry. Alde fabriken waarden op 'e nij boud en nije byboud, fral dy't spesjalisearre wiene yn masinebou en metaalferwurking. Yn dy tiid fertrijefâldige it ynwennertal fan Sverdlovsk en de stêd wie ien fan 'e hurdst groeiende plakken fan it lân. De regionale oerheden krigen in soad foech en tsjin 'e ein fan 'e jierren 1930 wiene der 140 yndustriële ûndernimmings, 25 ûndersyksynstituten en 12 ynstellings foar heger ûnderwiis yn Sverdlovsk.

Hûs fan 'e Dûma.

Yn 'e Twadde Wrâldkriich waard de stêd it haadkertier fan it Militêr Distrikt Oeral. Op 'e basis wiene mear as 500 ferskillende militêre ienheden en formaasjes. In soad technyske steatsynstellings en hiele fabriken ferhûzen nei Sverdlovsk, fier fan 'e troch de oarloch troffen stêden en nei de oarloch bleaune dy fabriken yn Sverdlovsk. Ek de keunstskatten fan it Hermitaazje Museum ferhûzen yn july 1941 fan Leningrad nei Sverdlovsk en bleaune dêr oant oktober 1945. Yn 'e jierren nei de oarloch waarden in soad nije bedriuwen iepene en útein set mei de massale bou fan wenningen. Under Nikita Chrûsjtsjov ûnstiene yn 'e jierren 1960 de ientoanige flatgebouwen, dy't ek no noch yn ferskillende wiken fan Jekaterineburch stean.

Yn 1977 waard it Ipatjevhûs yn opdracht fan Boris Jeltsin ôfbrutsen nei't it Politburo dêrta in resolúsje oannommen hie om tefoarren te kommen dat it hûs brûkt wurde soe as in sammelplak foar monarchisten.

Doe't yn 1991 konservatyf-kommunistyske leden fan it regear de macht fan it lânbesochten oer te nimmen fan president Michail Gorbatsjov, waard Sverdlovsk troch Boris Jeltsin oanwiist as alternative residinsje, foar it gefal as Moskou te nuodlik waard foar it Russyske regear. Nei it mislearjen fan 'e steatsgreep krige de stêd op 4 septimber 1991 de histoaryske namme Jekatarineburch werom. De oblast, dêr't Jekaterineburch de haadstêd fan is, hold lykwols de namme út de kommunistyske tiid.

It moderne Jekaterineburch.

Jerkaterineburch is tsjintwurdich ien fan 'e meast wichtige sintra fan it lân. Yn 2018 wie de stêd ien fan 'e plakken dêr't it Wrâldkampioenskip fuotbal 2018 organisearre waard. De lêste tiid hat de stêd mei de ekonomyske opgong en in eksplosive befolkingsgroei troch de bou fan 'e heechste wolkekliuwers fan it lân in oare skyline krige .

De stêd is de basis fan it haadkertier fan it Sintraal Militêre Distrikt fan 'e Russyske striidkrêften en ek de sit fan it presidium fan 'e regionale Oeral-ôfdieling fan 'e Russyske Akadeemje fan Wittenskippen.

Jekaterineburch is ferneamd fanwegen de gebouwen yn 'e styl fan it konstruktivisme. Ek stiet de stêd bekend as de Russyke haadstêd fan strjittekeunst.

It besjen wurdich

Opera en Ballethûs.

De stêd hat in grut tal kulturele foarsjennings lykas musea en teäters. It bekendste museum is it Museum foar Mynbou yn Midden-Oeral. It meast bekende teäter is it Koljadatéater fan Nikolai Koljada, ien fan Ruslân's ferneamste tonielskriuwers.

In soad monumintale tsjerken binne yn de Sovjettiid ferneatige. De iennige tsjerke dy't iepen bleau wie de Jehannes de Dopertsjerke. Tsjintwurdich binne en wurde in soad tsjerken restaurearre of rekonstruearre. It besjen wurdich binne û.o. de Bloedtsjerke, it plak dêr't de keninklike famylje fermoarde waard yn it Ipatjevhûs. Oare bekende otterdokse gebouwen binne de Trije-ienheidskatedraal, de Aleksander Nevskikatedraal, de Grutte Zlatoust en de Himelfearttsjerke.

Op it plak fan 'e yn 1930 ôfbrutsen Epifantykatedraal stiet oan 'e Plosjtsjad 1905 Goda it Hûs fan 'e Dûma.

Befolkingsûntwikkeling fan Jekaterineburch

Jier Ynwennertal 1724 ± 4.000 1781 7.969 1807 10.023 1820 16.858 1857 13.026 1860 20.048 1870 25.133 1897 55.500 1923 97.400

Jier Ynwennertal 1926 136.500 1939 423.000 1959 779.000 1970 1.025.000 1979 1.210.000 1989 1.364.621 2002 1.293.537 2022 1.493.600

Grafysk

Ofbylden

• 
  Alde stasjon.
• 
  Ikoan fan de Mem Godstsjerke.
• 
  Jeltsin-Sintrum.

• 
  Haadgebou Federale Oeraluniversiteit.
• 
  Sevastjanov's hûs.
• 
  Charitonovpaleis en Opstanningstsjerke.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan 'e Ingelsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: en:Yekaterinburg Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Yekaterinburg fan Wikimedia Commons.