Suderie

De Suderie ek wol Súd Ie neamd is in wetter yn de gemeente Noardeast-Fryslân, earder Dongeradiel.

De Suderie rint fan Dokkum nei Iezumasyl dêr't er yn de Lauwersmar útkomt. De Jaarlasleat (lokaal: it Jellegat) foarmet de ferbining mei de Peazens. De Lauwersseewei rint tusken Dokkum en Mitselwier deun de Suderie bylâns. By it oanlizzen fan dy provinsjale wei binne ferskeidene bochten yn de Suderie ôfsnijd.

Fan de Suderie rinne ferskate opfearten nei de doarpen Eastrum, Mitselwier (de Lange Sleat), Moarre, Ie oer De Tibben (sjoch Iester Ryd) en fia de Moerssleat nei Eanjum.

By Iezumasyl stiet it gemaal De Dongeradielen dy't it wetter út de Suderie yn de Lauwersmar pompt. Troch de skutslûs kinne boaten fan de Lauwersmar op de Suderie komme.

Yn de folksmûle waard de it part fan de Suderie east fan Dokkum ek wol Hurdridersgrêft neamd, fanwege de riderijen dy't dêr hâlden waarden yn de 19e iuw.

De namme Súdie liket allinnich te ferklearjen troch in omkeard kaartbyld mei it suden nei boppe keard. Yn 'e Súdlike Nederlannen kaam dat faker foar sa't skynt, yn it Noarden wie it seldsumer. ^[1] In soartgelikense relaasje soe bestien hawwe tusken de Suder Ie en de Peazens, dy 't dêrom Noarder Ie neamd wêze soe. ^[2] Guon ûndersikers miene dat der earst twa slinken wiene, dy't mei it trochgraven fan in kwelderwâl by de Reidswâl ien wurden binne.

Brêgen oer de Suderie

Easterferlaat yn Dokkum
Dongeradyksbrêge yn Dokkum
Reigersbrêge yn Dokkum
Ryslânsbrêge yn Dokkum
In foutgongersbrêge yn Dokkum
Fûgellânsbrêge eastlik fan Dokkum
Loulânsbrêge eastlik fan Dokkum
Kowebrêge (mei fytsbrêge), ûnder Jouswier en de Reidswâl
Grutte Tille, Reidswâl (sletten foar swier ferkear)
Wite Brêge, tusken Ie en Eanjum yn de Eanjumer Kolken
In fuotgongersbrêge by in gemaaltsje yn de Eanjumer Kolken
Saatsenbrêge westlik fan Dykshoarne
Brêge yn Iezumasyl

Súd Ie en Wetterfront Dokkum

Simmer 2013 hawwe it Waadfûns, de provinsje Fryslân, de gemeente Dongeradiel, Wetterskip Fryslân en oare partijen totaal € 19,1 miljoen ta foldwaan jûn om de earste faze fan it programma 'Súd Ie en Wetterfront Dokkum' mooglik te meitsjen. Yn it ramt fan it plan sille de grêften yn Dokkum en de Súd Ie baggere wurde, brêgen ferhege wurde om de plezierfeart fan Dokkum nei de Lauwersmar fuort te sterkjen en sil it âlde jaachpaad opnij oanlein wurde ^[3] ^[4]. Teffens is der in soad omtinken foar it ferbetterjen fan wetter en iggen foar floara en fauna.

Keppeling om utens

www.noardeast-fryslan.nl, Súd Ie en Wetterfront Dokkum

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

↑ Berg, H.M. van den (1983). Noordelijk Oostergo. Dongeradelen. 's-Gravenhage: SDU.
↑ Haar, G. ter & Polhuis, P.L. (2004). De loop van het Friese water: geschiedenis van het waterbeheer en de waterschappen in Friesland. Frjentsjer: Van Wijnen.
↑ Ljouwerter Krante (2019), Noardeast-Fryslân krijgt 3,5 miljoen euro om jaagpad en stadsgrachten aan te pakken, sjoen 24 jannewaris 2020
↑ Projekt Suder Ie op it webstee fan Dongeradiel (deade link)

[1] Berg, H.M. van den (1983). Noordelijk Oostergo. Dongeradelen. 's-Gravenhage: SDU.

[2] Haar, G. ter & Polhuis, P.L. (2004). De loop van het Friese water: geschiedenis van het waterbeheer en de waterschappen in Friesland. Frjentsjer: Van Wijnen.

[3] Ljouwerter Krante (2019), Noardeast-Fryslân krijgt 3,5 miljoen euro om jaagpad en stadsgrachten aan te pakken, sjoen 24 jannewaris 2020

[4] Projekt Suder Ie op it webstee fan Dongeradiel (deade link)

[1]

[2]

[3]

[4]