Tsjalbert

Tsjalbert is in doarp yn it noardwest fan 'e gemeente It Hearrenfean. Tsjalbert hat 840 (1 jannewaris 2022) ynwenners.

Tsjalbert
Aenjewiersterdyk
Emblemen
Sifers
Ynwennertal	840 (1 jannewaris 2022)
Oerflak	9,30 km², wêrfan - lân: 8,51 km² - wetter 0,79 km²
Befolkingsticht.	99 ynw./km²
Polityk
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Gemeente	It Hearrenfean
Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	52° 59' N 5° 56' E
Offisjele webside
webstee fan Aenjewier
Kaart
Lokaasje Tsjalbert yn Fryslân
Kaart
Lokaasje Tsjalbert (grien) yn 'e gemeente It Hearrenfean

Skiednis

Mei de doarpen Terbant, Lúnbert en Gersleat foarme Tsjalbert eartiids de gemeente Aenjewier. Tsjalbert wie it grutste plak fan dy gemeente. Yn 1934 waarden de Aenjewierster doarpen mei in grut part fan de gemeente Skoatterlân weryndield by de nije gemeente It Hearrenfean. Aldere fermeldings fan Tsjalbert binne: Tyanlaberde (1315), to Tjallaberd (1481), Jellebert (1505 ) alias Tyalbert en Tjallebert (1664 en 1718).

De 18e-iuwske tsjerke út de atlas fan Schoemaker

Tsjalbert hie al yn 1315 in eigen tsjerke, dy't yn 1626 ferfongen waard. Dy tsjerke waard yn 1742 ferfongen en yn 'e jierren 1825-1826 oan 'e noardlike kant útwreide mei in dwersskip. De klok fan 'e tsjerke waard yn 1670 troch Petrus Overney getten. Tsjalbert hie ek in herberch, dêr yn in keamer rjocht sprutsen waard.

Op de earste kadasterkaarten wie der om Tsjalbert hinne mear bosk as tsjintwurdich. In stik bosk oan de súdkant wie fan Tjeerd Geerts van Roeden út Sechtjinroeden. De Aenjewierster doarpen foarmen ien lange streek mei yn it noarden fan de streek lege feanen en yn it suden hege feanen. Yn'e 18e iuw sette de feanterij yn Aenjewier útein, ynearsten yn it suden en dêrnei yn it noarden. Healwei de 19e iuw wie dat wurk dien en waard it ûnlân dat efterbleau yn kultuer brocht. Noardlik fan it doarp lizze De Deelen, in natoergebiet dat ûntstie nei it ôfgraven fan it fean.

Nei de Twadde Wrâldoarloch krige it streekdoarp nijbou om 'e tsjerke hinne sadat der in doarpskom ûntstie.

Mienskip

Yn septimber 2016 waard yn Tsjalbert de nije Multyfunksjonele Akkomodaajse Aengwirden iepene. Tsjalbert docht in soad yn 'e mande mei de oare Aenjewierster doarpen. It doarp hat ek in mienskiplik Pleatslik Belang. "Aengwirden Aktief" is de doarpskrante. It doarp hat in brânwarkazerne.

Tsjerke

Aenjewierster tsjerke

De Wikipedy hat ek in side Aenjewierder Tsjerke.

• PKN Tsjalbert-De Knipe
• Mennistegemeente It Hearrenfean-Tsjalbert (Yn 2023 waard bekend makke dat de fermanje fan Tsjalbert ôfstjitten waard).

Skoalle

• Gearwurkingsskoalle De Nijewier.

Ferienings

Aenjewierster Senioaren Soas Under Ien Dak Biljertklub Lúnbert Iisklub Togearre Fierder Kaartklub De Streek Fuotbalkub Aengwirden Keatsferiening Foarút Kabaretploech RynkRank

Sportferiening Hercules (gymnastyk, tennis en follybal) Stifting Natuerbad "De Wispel" Iisklub Tegearre Fierder Toanielferiening Dito Toanielferiening Rjucht en Slucht

(De list is yn 2023 bywurke mei help fan de hiemside fan 'e Aenjewierster doarpen. Sjoch foar de meast aktuele ynformaasje oer ferienings op dy hiemside)

Befolkingsferrin

Jier	1840	1954	1959	1964	1969	1974	2005
Ynwenners	1025	761	646	450	436	514	735
Jier	2010	2015	2020
Ynwenners	782	810	840

(Boarnen: 1840: Plaatsengids; 2009: 2015 en 2020: Alle Cijfers)

Berne

• Jan Wuite (1877-1946), boargemaster fan Smellingerlân.
• Henk de Wilde (1917-2004), deputearre foar Fryslân en boargemaster fan Skagen
• Jan Welles (1954), hurdfytser

Bekende ynwenners

• Fan 1841 oant 1850 wie Anthony Winkler Prins predikant yn Tsjalbert.

Eveneminten

• Frysk Kampioenskip Ielrikjen

Strjitten

Oer de strjitten fan Tsjalbert.

Publikaasje(s)

• S. Bakker "Vier dorpen, één streek. Terband, Luinjeberd, Tjalleberd, Gersloot"

Sjoch ek

• Fryske doarpen.

Keppeling om utens

• webstee fan Aenjewier

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Skiednis: Histoarysk Ynformaasjepunt It Hearrenfean Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Tsjalbert fan Wikimedia Commons.