Akwadukt

In akwadukt is in brêge foar in wetterrin (rivier, kanaal) of in wetterlieding, wêrby't oare (ferkears)streamen ûnder it wetter troch laat wurde.

Tapassingen

Rom foar it begjin fan de jiertelling waarden akwadukten al brûkt as wichtich ûnderdiel fan yrrigaasjesystemen. Bekend binne ek de grutte Romeinske akwadukten (aqua=water, ducere=liede), dy 't grutte stêden fan drinkwetter foarseagen. Guon dêrfan koenen sa'n 190.000 m³ de dei oerbringe (Chanson, 2000). Yn Rome wurde inkele akwadukten ek hjoeddedei noch foar dat doel brûkt.

Pas letter waarden ek akwadukten boud foar it skipfeartferkear. Yn Fryslân giet it hieltiten om in wei dy't in wetterwei ûnderlân krúst, mar yn oare lannen binne ek befarbere akwadukten boud op it plak wêr't twa wetterwegen mei ferskillende wetterhichtes inoar kruse. Minstens ien fan beide krusende wetterwegen is yn dat gefal dus keunstmjittich. In akwadukt yn in auto(snel)wei hat in soad wei fan in tunnel. It grutte ferskil is dat by in akwadukt de wetterwei troch in betonnen bak streamt, wylst by in tunnel allinnich mar sprake is fan in konstruksje ûnder de oarspronklike bêding troch.

Romeinske akwadukten

Inkele bekende Romeinske akwadukten binne te finen yn:

Akwadukten yn Fryslân

Akwadukt by Grou

Ie-Akwadukt yn de Ie by Wâldsein, (N928); 2007
Akwadukt Galamadammen yn it Johan Frisokanaal by Koudum, (N359); 2007
Houkesleat Akwadukt yn de Houkesleat by Snits, (Rûnwei Snits); 2003
Akwadukt Jeltesleat yn de Jeltesleat by De Hommerts, (N354); 2007
Leppa Akwadukt yn de De Boarn by Akkrum (A32); 1996
Margaretha Zelle Akwadukt yn it Van Harinxmakanaal op de westlike yngongswei yn Ljouwert; 2017
M.C. Escher Akwadukt yn it Van Harinxmakanaal op de Drachtsterwei yn Ljouwert; 2017
Prinses Margriettunnel, besuden Snits, yn it Prinses Margrietkanaal, (A7); 1978
Akwadukt Mid-Fryslân yn it Prinses Margrietkanaal by Grou (A32); 1992
Akwadukt Langdeel besuden Ljouwert, Rykswei 31; 2006
Akwadukt De Geau yn De Geau by Snits, Rykswei 7 (A7); 2008
Richard Hageman Akwadukt yn it Van Harinxmakanaal op de Heak om Ljouwert; 2014
Hendrik Bulthuis Akwadukt yn de Kromme Ee by Burgum, N356; 2016
Akwadukt Van Harinxmakanaal yn it Van Harinxmakanaal yn Harns, N31; 2017

Akwadukten yn Nederlân

It Gouwe-akwadukt.

Alphen-akwadukt yn de Gouwe by Alfen oan de Ryn (N11); 1998
Amstel Akwadukt yn de Amstel besuden Uithoorn, N201; 2014
Akwadukt yn de Berkel by Borculo; 1967
Boxemtunnel, in akwadukt yn de N331 tusken Swol en Hasselt
Cortlandt-akwadukt yn de Ringfeart fan de Zuidplaspolder, yn Nieuwerkerk aan den IJssel (A20); 1984
Dampoortakwadukt yn it Kanaal troch Walcheren by Middelburch, N57; 2011
Eko-akwadukt Zweth en Slinksloot tusken Skiedam en Midden-Delflân, A4; 2015
Akwadukt Feluwemar yn de Feluwemar by Harderwyk (N302); 2003
Gaachakwadukt yn de Gaach by Schipluiden (A4); 1998
Gouwe-akwadukt yn de Gouwe by Gouda (A12); 1981
Limesakwadukt yn de Alde Ryn by Leiderdorp en Zoeterwoude-Rijndijk, A4; 2014
Navidukt Krabbersgat yn de Houtribdyk by Inkhuzen (N307); 2013
Rien Nouwen Akwadukt yn it Gein by Abcoude foar it spoar Amsterdam-Utert; 2006
Akwadukt Ringfeart Haarlimmermar yn de Ringfeart fan de Haarlimmermarpolder by Nieuwe Wetering (A4); 1958
Akwadukt Steenbergen aan Zee, by Stienbergen, A4; 2013
Akwadukt Vechtzicht, yn de Fecht by Muiden; 2016
Vlietakwadukt by Leidschendam, (N14); 2003
Waterdrager yn de Ringfeart fan de Zuidplaspolder, yn it sintrum fan Nieuwerkerk aan den IJssel

Akwadukten yn Belgje

Le pont-canal du Sart te Houdeng-Aimeries by La Louvière
In akwadukt by de Skipslift fan Strépy-Thieu

Akwadukten yn it Feriene Keninkryk

Barton Swing Akwadukt dy't it Bridgewater Canal oer it Manchester Ship Canal fiert yn Barton by Manchester;
Pontcysyllte Akwadukt dy't it Llangollen Canal oer de rivier de Dee fiert yn it noardeasten fan Wales.
Avon Akwadukt

Navidukt

In navidukt is ek in akwadukt, mar dan mei in skutslûs yn de wetterrin. It ienige Nederlânske navidukt leit by Inkhuzen yn de Houtribdyk, it Navidukt Krabbersgat.

Keppeling om utens

[1] 5 nije akwadukten yn Fryslân
[2] List mei 600 Romeinske akwadukten wêrfan 25 yn detail beskreaun

Boarne

Chanson, H. (2000).

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Aquaduct fan Wikimedia Commons.