Achtkarspelen

Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Haadplak	Bûtenpost
Oerflak	103,98 km²
• dêrfan lân	102,21 km²
• dêrfan wetter	1,77 km²
Ynwennertal	28.216 (1 jannewaris 2024)
Befolkingstichtens	273 ynw./km²
	Sitferdieling gemeenteried
Kolleezje fan B&W	CDA, FNP + GBA (13 sitten)
Boargemaster	Jouke Douwe de Vries
Oprjochte	1851
Oant 1851	Gritenij Achtkarspelen
Ferkearsier(en)	N355, N358, N369
Netnûmer(s)	0511, 0512
Postkoade(s)	9231–9873
	www.achtkarspelen.nl

Achtkarspelen

Winter op 'e romte by de Surhúster Mieden.

Achtkarspelen is in gemeente yn it noardeasten fan Fryslân. De gemeente hat 28.216 ynwenners op 1 jannewaris 2024.^[1]

De gemeente leit oan de grins mei Grinslân. Plakken mei de measte ynwenners binne Surhústerfean, Bûtenpost (it haadplak) en de Harkema.

Achtkarspelen is in plattelânsgemeente mei in bytsje wetter, yn hichte fariearjend fan -1 oant +4.

It Prinses Margrietkanaal giet fan west nei east troch Achtkarspelen.

Plakken

Yn de gemeente Achtkarspelen lizze 12 wenplakken. It grutste plak is Surhústerfean. It gemeentehûs stiet yn Bûtenpost. De Nederlânske nammen binne de offisjele.

Doarpen

De folgjende doarpen en flekke (Surhústerfean) lizze yn de gemeente Achtkarspelen:


Fryske plaknamme	Nederlânske plaknamme	Oantal ynwenners
Boelensloane	Boelenslaan	1.205
Bûtenpost	Buitenpost	5.940
Droegeham	Drogeham	1.670
Gerkeskleaster	Gerkesklooster	795
De Harkema	Harkema	4.335
Koatstertille	Kootstertille	2.470
Stynsgea	Augustinusga	1.225
Strobos	Stroobos	305
Surhústerfean	Surhuisterveen	6.130
Surhuzum	Surhuizum	1.220
Twizel	Twijzel	1.115
Twizelerheide	Twijzelerheide	1.815

De sifers komme út it jier 2024, fan https://allecijfers.nl/.

Buorskippen

De folgjende buorskippen lizze yn de gemeente Achtkarspelen:

Untwikkeling ynwennertal

Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:^[1]

Jier	Ynwenners
2022	27.954
2015	27.983
2005	28.134
1996	27.988

Skiednis

Lânkaart, om 1700 hinne.

De namme Achtkarspelen wurdt foar it earst fermeld yn 1338 en ferwiist nei de acht oarspronklike karspels yn de gritenij, te witten:

Achtkarspelen naam lang in aparte plak yn Fryslân yn. Yn de Midsiuwen, oant 1559, hearde Achtkarspelen ta it bisdom Münster, wylst de rest fan Fryslân ûnderdiel wie fan it bisdom Utert.

De gritenij Achtkarspelen waard yn 1851 in gemeente nei de ynfiering fan de gemeentewet fan Thorbecke yn Nederlân.

Wapens en flaggen

Wapens

Flaggen

Eveneminten

It Konkoers Hippyk Bûtenpost is it grutste evenemint yn 'e gemeente en wurdt holden sûnt 1954. Yn 2018 fûn foar it earst de Feteranedei fan Achtkarspelen plak.

Polityk

Kolleezje fan boargemaster en wethâlders

Funksje	Namme	Partij	ynfo
Boargemaster	Oebele Brouwer	partijleas	per 7 febrewaris 2019
Wethâlders	Jouke Spoelstra	CDA
	Tjibbe Brinkman	FNP
	Sierd Vegelin	GBA
	Lea van der Tuin-Kuipers	CDA
Gemeentesekretaris	Marcel Pieter de Jong

Ferdieling gemeenteried

De gemeenteried fan Achtkarspelen bestiet út 21 sitten. De útslaggen fan de gemeenteriedsferkiezings binne sûnt 2002:^[4]

partij	ferkiezings 2002		ferkiezings 2006		ferkiezings 2010		ferkiezings 2014		ferkiezings 2018		ferkiezings 2022 ^[2]
partij	%	sitten	%	sitten	%	sitten	%	sitten	%	sitten	%	sitten
CDA	30,2	7	28,9	6	25,6	6	22,8	5	26,0	6	22,7	6
FNP	25,2	5	18,3	4	23,9	5	25,3	6	16,4	4	17,8	4
CU ¹	12,9	3	12,5	2	13,5	3	17,1	3	13,6	3	14,4	3
GBA ²	12,0	2	7,9	2	12,8	3	15,0	3	15,4	3	14,4	3
PvdA	15,1	3	27,3	6	16,7	3	13,5	3	9,8	2	9,3	2
PVV									8,1	1	7,1	1
FVD											5,7	1
GL									5,6	1	4,9	1
VVD	4,8	1	5,0	1	7,7	1	6,4	1	5,0	1	3,7	0
ûnjildich & blanko	0,1		0,3		0,3		0,6		0,5		0,3
opkomst/totaal	67,3%	21	63,1%	21	54,3%	21	55,9%	21	56,7%	21	52,8%	21

¹ 2002: CU + SGP

² GBA = GemeenteBelangen Achtkarspelen

Lânskip mei pingo at Surhuzum

Stynsgea

Kolleezje

Partijen yn it kolleezje fan B&W:

Perioade	Partijen					Totaal
Perioade	CDA	CU	FNP	GBA	PvdA	Totaal
2022–2026	6		4	3		13 ^[3]^[5]
2018–2022	6	3		3		12 ^[6]
2016–2018	5	3			3	11 ^[7]
2014–2016			6	3	3	12 ^[8]
2010–2014	6	3	5			14 ^[9]
2006–2010	6	2			6	14 ^[10]
2002–2006	7	3			3	13 ^[11]

Sjoch ek

Keppeling om utens

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Achtkarspelen fan Wikimedia Commons.

Provinsje Fryslân
hjoeddeistige gemeenten
Achtkarspelen • It Amelân • Dantumadiel • Eaststellingwerf • Flylân • De Fryske Marren • Harns • It Hearrenfean • Ljouwert • Noardeast-Fryslân • Opsterlân • Skiermûntseach • Skylge • Smellingerlân • Súdwest-Fryslân • Tytsjerksteradiel • De Waadhoeke • Weststellingwerf
eardere gemeenten
Aenjewier (1851–1934) • Baarderadiel (1851–1984) • Barradiel (1851–1984) • It Bilt (1851–2018) • Boalsert (1455–2011) • Boarnsterhim (1984–2014) • Doanjewerstâl (1851–1984) • Dokkum (1298–1984) • Dongeradiel (1984–2019) • Drylts (1268–1984) • East-Dongeradiel (1851–1984) • Ferwerderadiel (1851–2019) • Frjentsjer (1374–1984) • (âld) Frjentsjerteradiel (1851–1984) • (nij) Frjentsjerteradiel (1984–2018) • Gaasterlân (1851–1984) • Gaasterlân-Sleat (1984–2014) • Haskerlân (1851–1984) • Hylpen (1372–1984) • Himmelumer Aldefurd (1851–1984) • Hinnaarderadiel (1851–1984) • Idaerderadiel (1851–1984) • Kollumerlân (1851–2019) • Lemsterlân (1851–2014) • Littenseradiel (1984–2018) • Ljouwerteradiel (1851–2018) • Menameradiel (1851–2018) • Nijefurd (1984–2011) • Raerderhim (1851–1984) • Skarsterlân (1984–2014) • Skoatterlân (1851–1934) • Sleat (1426–1984) • Snits (1292–2011) • Starum (1061–1984) • Utingeradiel (1851–1984) • Warkum (1399–1984) • West-Dongeradiel (1851–1984) • (âld) Wymbritseradiel (1851–1984) • (nij) Wymbritseradiel (1984–2011) • Wûnseradiel (1851–1984)
· ·

	Achtkarspelen
Doarpen en útbuorrens: Boelensloane • Bûtenpost • Droegeham • Gerkeskleaster • De Harkema • Koatstertille • Stynsgea • Strobos • Surhústerfean • Surhuzum • Twizel • Twizelerheide
Buorskippen: Blauforlaet • Blauhûs • Buwekleaster • Dykhuzen • Hamsherne • Koartwâld • De Koaten • Kûkherne (foar in part) • De Lêste Stoer • Lytsepost • Ophûs • Reahel • Reaskuorre • Surhuzumer Mieden
· ·

[alle-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 AlleCijfers

[kies-2] 2,0 ^2,1 Kiesraad

[bw-3] 3,0 ^3,1 Burgemeester en wethouders

[4] NLverkiezingen

[5] tief 2022

[6] tief 2018

[7] STREEK 2016

[8] RTV NOF 2014

[9] RTV NOF 2010

[10] WâldNet 2010

[11] WâldNet 2006

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]