Azarja, yn it Hebriuwsk: אזריה, Azaryah, ek wol it Liet fan Azarja of It Gebed fan Azarja en de Lofsang fan 'e Trije Jongfeinten neamd, is in apokrife tafoeging oan Daniël, in boek fan sawol de joadske as de kristlike Bibel. Yn 'e joadske Tenach en yn it Alde Testamint fan 'e Bibel sa't dat yn gebrûk is ûnder de protestantske denominaasjes is allinnich de tekst fan Daniël werjûn neffens it Hebriuwsktalige orizjineel, dus sûnder Azarja of de oare Taheakken op it Boek Daniël (Suzanne en Bel en de Draak). De Anglikaanske Tsjerke lit Azarja ôfprintsje yn syn bibels, mar ûnder it betingst dat it net bedoeld is om 'e tsjerklike lear op te basearjen (dus inkeld foar de nijsgjirrigens). Yn 'e Roomsk-Katolike Tsjerke, lykwols, heart Azarja wol ta de kanon en foarmet it gewoan in passaazje yn it boek Daniël (ynpast tusken Dan. 3:23 en 3:24). En yn 'e eastersk-otterdokse tsjerken, dy't de gearstalling fan 'e Septuaginta, de iere Grykske bibeloersetting, oanhâlde, is dat krekt-en-gelyk. Yn 'e Nije Fryske Bibeloersetting fan 1978 wurdt Azarja mei de oare beide tafoegings oan Daniël fermeld by de apokrife boeken as in taheakke by it Alde Testamint.

Azarja
algemiene gegevens
oarspr. titel אזריה ("Azaryah")
auteur anonimus
taal Hebriuwsk of Arameesk (?)
foarm gebed
skreaun 2e1e iuw f.Kr.
bondel Bibel
rige
rige Apokrife taheakken oan it A.T.
● foarich diel Ester (Gryksk)
● folgjend diel Suzanne
oersetting nei it Frysk
Fryske titel Azarja
publikaasje 1978, Haarlim/Bokstel
útjouwer NBG & KBS
oersetter pater S. Galama ofm
ISBN oers. 9 06 12 60 817

Azarja omfettet it gebed fan 'e Joadske balling Azarja, in koarte oergong fan proaza en de lofsang fan him en syn beide maten Chananja en Misjael. Azarja is oerlevere yn it Gryksk, it Latyn en it Syrysk, mar net yn it Hebriuwsk, noch wurdt dernei ferwiisd yn lykfol hokker oerlevere Hebriuwske tekst. De oarsprong fan 'e tekst is sadwaande obskuer, en it is ûndúdlik oft der wol ea in Hebriuwske ferzje fan bestien hat, al hawwe frijwat hjoeddeiske bibelwittenskippers en taalhistoarisy op grûn fan tekstûndersyk fêststeld dat der nei alle gedachten oarspronklik al in ferzje yn in Semityske taal (Hebriuwsk of Arameesk lykje it meast foar de hân te lizzen) bestien hat, dêr't oerlevere farianten op basearre binne. In datearring fan 'e tekst is ek problematysk, mar de measte saakkundigen tinke oan de earste of twadde iuw f.Kr.

Azarja bestiet út trije dielen. It iepenet mei it boetfeardige gebed fan Azarja, dat dy opdraacht oan God as hy en syn beide maten Chananja en Misjael troch de tsjinners fan 'e Babyloanyske kening Nebûkadnêzer II yn 'e fjoerûne smiten binne om't hja wegeren har te feroatmoedigjen foar it goudene byld dat de kening meitsje litten hie (sjoch: Dan. 3:8-23). De proaza-oergong ferhellet fan 'e ingel dy't God yn andert op it gebed fan Azarja stjoerd om 'e trije mannen te rêden fan it fjoer. As hja op dy manear troch in godswûnder ûnskeind yn it fjoer steane en beseffe dat hja rêden binne, sjonge de trije freonen in lofsang op God. Dy saneamde Lofsang fan 'e Trije Jongfeinten of Lofsang fan 'e Trije Hillige Jongfeinten, mei syn hieltyd weromkearende refreinfers "besjong en bejubelje Him oant yn ivichheid", foarmet ûnderdiel fan 'e hymne dy't yn 'e eastersk-otterdokse tsjerken by de metten en oare tsjinsten songen wurdt. Yn 'e Roomsk-Katolike Tsjerke wurdt dizze lofsang sneins en op hjeldagen by de lauden songen. Hy stiet as de Benedicite yn it Church of England Book of Common Prayer (fan 'e Anglikaanske Tsjerke), en is dêr ien fan 'e lieten dy't tradisjoneel folgje op 'e earste bibellêzing yn 'e moarnstsjinst, wylst er ek yn 'e lutherske tsjerken gauris ûnderdiel fan 'e moarnstsjinsten útmakket.

Fryske oersetting

bewurkje seksje

Yn 'e Nije Fryske Bibeloersetting, dy't yn 1978 mei stipe fan 'e provinsje Fryslân, it Nederlands Bijbelgenootschap te Haarlim en de Katholieke Bijbelstichting te Bokstel útjûn waard, is Azarja yndield ûnder de apokrife of deuterokanonike boeken, by de Taheakken op it Boek Daniël, yn 'e mande mei Suzanne en Bel en de Draak. Dizze oersetting fan Azarja waard makke troch pater dr. S. Galama ofm, dy't op taalkundich mêd ûnderstipe waard troch frisikus M.J. de Haan.

Boarnen, noaten en referinsjes

bewurkje seksje
Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  • Bibel (Nije Fryske Bibeloersetting), Haarlim/Bokstel, 1978 (Nederlands Bijbelgenootschap/Katholieke Bijbelstichting), ISBN 9 06 12 60 817.

Foar sekundêre boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.

Bibel (neffens de Nije Fryske Bibeloersetting fan 1978)
Alde Testamint
Genesis | Exodus | Leviticus | Numeri | Deuteronomium | Jozua | Rjochters | Ruth | 1 Samuël | 2 Samuël | 1 Keningen | 2 Keningen | 1 Kroniken | 2 Kroniken | Ezra | Nehemia | Ester | Job | Psalmen | Spreuken | Preker | Heechliet | Jesaja | Jeremia | Kleilieten | Ezechiël | Daniël | Hoséa | Joël | Amos | Obadja | Jona | Micha | Nahum | Habakuk | Sefanja | Haggai | Sacharja | Maleächy
Deuterokanonike of Apokrife Boeken (taheakke oan it Alde Testamint)
Judit | Wysheid fan Salomo | Tobit | Jezus Sirach | Barûch | Brief fan Jeremia | 1 Makkabeeërs | 2 Makkabeeërs | Ester (Gryksk) | Taheakken op it Boek Daniël (Azarja • Suzanne • Bel en de Draak)
Nije Testamint
Mattéus | Markus | Lukas | Jehannes | Hannelingen | Romeinen | 1 Korintiërs | 2 Korintiërs | Galatiërs | Efeziërs | Filippiërs | Kolossers | 1 Tessalonikers | 2 Tessalonikers | 1 Timóteüs | 2 Timóteüs | Titus | Filémon | Hebreeërs | Jakobus | 1 Petrus | 2 Petrus | 1 Jehannes | 2 Jehannes | 3 Jehannes | Judas | Iepenbiering
Apokrife teksten besibbe oan de Bibel
Apokrife boeken besibbe oan it Alde Testamint
Gebedens: Joazef | Manasse | Salomo | Geheime Boeken: Ezechiël | Jeremia | Himelfearten: Jesaja | Mozes | Iepenbierings: Abraham | Adam | Daniël (Gryksk) | Elía | Ezra (Gryksk) | Ezra (Joadsk) | Mozes | Sedrach | Sefanja | Serûbbabel | Psalmen: Lieten foar it Sabbatsoffer | Oaden | Psalm 151 | Psalmen 152–155 | Psalmen fan Salomo | Testaminten: Abraham | Adam | Izaäk | Jakob | Job | Mozes | Salomo | Tolve Aartsfaars | Oar: 1 Barûch | 2 Barûch | 3 Barûch | 4 Barûch | Boete fan Jamnes en Mambres | Brief fan Jeremia | Ester (Gryksk) | Ezra (Gryksk) | Ezra (Latyn) | Fizioen fan Ezra | Fragen fan Ezra | 1 Henoch | 2 Henoch | 3 Henoch | De Jakobsljedder | Jezus Sirach | Joazef en Asnat | Josippon | Jubileeën | Judit | Kommentaar op Habakuk | It Libben fan Adam en Eva | De Libbens fan de Profeten | 1 Makkabeeërs | 2 Makkabeeërs | 3 Makkabeeërs | 4 Makkabeeërs | 5 Makkabeeërs | Makkabeeërs (Etiopysk) | 1 Meqabyan | 2 Meqabyan | 3 Meqabyan | Mienskipsregel | Noäch | Oarlochsrôle | Pseudo-Ezechiël | Pseudo-Filo | Regel fan de Gemeente | Regel fan de Seinging | Reuzen | Skeel fan Adam en Eva mei Satan | Skiednis fan de Babyloanyske Ballingskip | Skiednis fan de Rekabiten | It Swurd fan Mozes | Taheakken op it Boek Daniël (Azarja • Suzanne • Bel en de Draak) | Tobit | Wysheid fan Salomo
Apokrife boeken besibbe oan it Nije Testamint
Berne-evangeeljes: Jakobus | Mattéus | Syrysk | Tomas | Brieven: Aleksandrinen | Apostels | Barnabas | 1 Klemins | 2 Klemins | 3 Korintiërs | Korintiërs oan Paulus | Laodikers | Oan de Romeinen | Petrus oan Filippus | Pseudo-Titus | Seneka de Jongere | Smyrneeërs | Strange Brief | Trallessiërs | Evangeeljes: Barnabas | Bartoloméus | Basilides | Diatessaron | Ebioniten | Egyptners (Gryksk) | Egyptners (Koptysk) | Filippus | Hebreeërs | Jakobus | Judas | Many | Marije Magdalena | Markus (Geheim) | Marsion | Mattias | Nazareners | Nikodémus | Petrus | Pilatus | Pseudo-Mattéus | Tomas | Wierheid | Geheime Boeken: Jakobus | Jehannes | Hannelingen: Andréas | Andréas en Mattias | Barnabas | Filippus | Jehannes | Ksantippe, Polyksena en Rebekka | Paulus | Paulus en Tekla | Petrus | Petrus en Andréas | Petrus en Paulus | Petrus en de Tolve | Pilatus | Timóteüs | Tomas | Iepenbierings: Paulus | Paulus (Koptysk) | Petrus | Petrus (Gnostysk) | Petrus (Koptysk) | Tomas | Underrjocht: Didachê | Kanons fan de Apostels | Underrjocht fan de Apostels | Oar: Boek fan Tomas | Boete fan Origenes | It Delkommen fan Marije | Fragen fan Bartoloméus | Hanneling fan Petrus | De Hoeder fan Hermas | It Libben fan Jehannes de Doper | Nepos | Passy fan Petrus en Paulus | De Skatspelonk | Traktaat oer de Weropstanning | Twadde Traktaat fan de Grutte Set | Underrjocht fan Silvanus | Weropstanning (Bartoloméus) | Wysheid fan Jezus Kristus